Mirror: http://www.tebo.chelm.pl/
Dz.U.85.34.158
KONWENCJA
o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF),
sporządzona w Brnie dnia 9 maja 1980 r.
(Dz. U. z dnia 9 sierpnia 1985 r.)
W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:
W dniu 9 maja 1980 r. została sporządzona w Bernie Konwencja o
międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF).
Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za
słuszną z następującymi zastrzeżeniami:
"1. Polska Rzeczpospolita Ludowa oświadcza na podstawie artykułu 12
§ 3 konwencji, że nie będzie stosować postanowień zawartych w § 1 i 2
tego artykułu.
2. Polska Rzeczpospolita Ludowa oświadcza, na mocy artykułu 3 § 1
Przepisów ujednoliconych CIV, że nie będzie stosować wszystkich
postanowień dotyczących odpowiedzialności kolei za śmierć i zranienie
podróżnych, jeżeli wypadek nastąpi na terytorium PRL, a podróżny
jest obywatelem polskim lub ma w PRL miejsce stałego pobytu".
Rada Państwa oświadcza, że wymieniona konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i
potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.
Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią
Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Dano w Warszawie dnia 18 października 1984 r.
(Tekst konwencji zawiera załącznik do niniejszego numeru).
Załącznik
KONWENCJA
O MIĘDZYNARODOWYM PRZEWOZIE KOLEJAMI (COTIF)
sporządzona w Bernie dnia 9 maja 1980 r.
Umawiające się Strony
- zebrawszy się stosowanie do artykułu 69 § 1 Konwencji międzynarodowej
o przewozie towarów kolejami (CIM) i artykułu 64 § 1 Konwencji
międzynarodowej o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV) z dnia 7 lutego
1970 r. oraz artykułu 27 Konwencji dodatkowej do Konwencji międzynarodowej o
przewozie osób i bagażu kolejami (CIV) dotyczącej odpowiedzialności kolei
za śmierć i zranienie podróżnych z dnia 26 lutego 1966 r.,
- przekonane o użyteczności organizacji międzynarodowej,
- uznając konieczność dostosowania postanowień prawa przewozowego do potrzeb
gospodarczych i technicznych,
postanowiły, co następuje:
TYTUŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 1
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej konwencji tworzą, jako Państwa członkowskie,
Międzyrządową Organizację Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF),
zwaną dalej "Organizacją". Siedzibą Organizacji jest Berno.
§ 2. Organizacja ma osobowość prawną. Ma ona w szczególności
zdolność do zawierania umów, nabywania i zbywania ruchomości i
nieruchomości, jak również zdolność sądową. organizacja, członkowie jej
personelu, powoływani przez nią eksperci oraz przedstawiciele Państw
członkowskich korzystają z przywilejów i immunitetów niezbędnych
do sprawowania swoich funkcji, na warunkach określonych w Protokole załączonym
do konwencji i stanowiącym jej integralną część.
Stosunki między Organizacją i Państwem, na którego terenie znajduje
się jej siedziba, reguluje umowa o siedzibie.
§ 3. Językami roboczymi Organizacji są francuski i niemiecki.
Artykuł 2
Cele Organizacji
§ 1. Podstawowym celem Organizacji jest ustalenie jednolitego systemu
prawnego, mającego zastosowanie do przewozu osób, bagażu i towarów
w międzynarodowej komunikacji bezpośredniej pomiędzy Państwami członkowskimi po
podległych liniach kolejowych, jak również ułatwienie wykonywania i
rozwijania tego systemu.
§ 2. System prawny, przewidziany w § 1, może być również
stosowany nie tylko do bezpośrednich przewozów międzynarodowych
odbywających się po podległych liniach kolejowych, lecz także po drogach
lądowych i morskich oraz drogach żeglugi śródlądowej.
Artykuł 3
Przepisy ujednolicone CIV i CIM
§ 1. Przewozy w bezpośredniej komunikacji międzynarodowej podlegają:
- "Przepisom ujednoliconym o umowie międzynarodowego przewozu
osób i bagażu kolejami (CIV)", stanowiącym załącznik A do niniejszej
konwencji;
- "Przepisom ujednoliconym o umowie międzynarodowego przewozu
towarów kolejami (CIM)", stanowiącym załącznik B do niniejszej
konwencji.
§ 2. Linie określone w artykule 2, na których są wykonywane wyżej
wymienione przewozy, są wpisane na dwie listy: listę linii CIV i listę linii
CIM.
§ 3. Przedsiębiorstwa eksploatujące linie wymienione w artykule 2 §
2, wpisane na wyżej wymienione listy, mają te same prawa i obowiązki,
które wynikają dla kolei z Przepisów ujednoliconych CIV i CIM, z
zastrzeżeniem odchyleń od tych przepisów, wynikających z warunków
eksploatacji właściwych dla poszczególnych rodzajów
przewozów i opublikowanych na tych samych warunkach co taryfy. Jednakże
przepisy o odpowiedzialności nie mogą być przedmiotem odchyleń.
§ 4. Przepisy ujednolicone CIV i CIM oraz aneksy do nich stanowią część
integralną niniejszej konwencji.
Artykuł 4
Definicja pojęcia "konwencja"
W tekście następującym niżej wyrażenie "konwencja" obejmuje
właściwą konwencję, protokół, o którym mowa w artykule 1 § 2
ustęp 2, oraz załączniki A i B wraz z aneksami do nich, o których mowa w
artykule 3 § 1 i 4.
TYTUŁ II
STRUKTURA I DZIAŁALNOŚĆ
Artykuł 5
Organy
Działalność Organizacji jest zapewniona przez następujące organy:
- Zgromadzenie Ogólne,
- Komitet Administracyjny,
- Komisję Rewizyjną,
- Komisję Ekspertów do Spraw Przewozu Towarów Niebezpiecznych,
- Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami (OCTI).
Artykuł 6
Zgromadzenie Ogólne
§ 1. Zgromadzenie Ogólne składa się z przedstawicieli Państw
członkowskich.
§ 2. Zgromadzenie Ogólne:
a) ustala swój regulamin wewnętrzny,
b) wyznacza skład Komitetu Administracyjnego, zgodnie z artykułem 7 § 1,
c) wydaje wytyczne dotyczące działalności Komitetu Administracyjnego i Urzędu
Centralnego,
d) ustala, na okres pięcioletni, maksymalną kwotę, jaką mogą osiągnąć wydatki
roczne Organizacji, lub też wydaje wytyczne dotyczące ograniczania tych
wydatków,
e) stanowi, zgodnie z artykułem 19 § 2, o wnioskach zmierzających do
zmiany konwencji,
f) podejmuje decyzje w sprawie wniosków o przystąpienie do konwencji,
przedstawianych mu na mocy artykułu 23 § 2,
g) stanowi o wszelkich innych sprawach wpisanych do porządku dziennego
zgodnie z § 3.
§ 3. Urząd Centralny zwołuje Zgromadzenie Ogólne raz na pięć lat
lub na wniosek jednej trzeciej liczby Państw członkowskich, jak również w
wypadkach przewidzianych w artykułach 19 § 2 oraz 23 § 2, i przesyła
Państwom członkowskim projekt porządku dziennego najpóźniej na trzy
miesiące przed otwarciem sesji Zgromadzenia.
§ 4. Zgromadzenie Ogólne osiąga quorum, gdy jest w nim
reprezentowana większość Państw członkowskich.
Jedno Państwo członkowskie może być reprezentowane przez inne Państwo
członkowskie; jednakże jedno Państwo członkowskie nie może reprezentować więcej
niż dwóch innych Państw.
§ 5. Postanowienia Zgromadzenia Ogólnego zapadają większością
głosów Państw członkowskich, których przedstawiciele są obecni
podczas głosowania.
Jednakże, stosownie do § 2 lit. d) i e), w tym ostatnim wypadku,
wówczas, gdy chodzi o wnioski o zmianę właściwej konwencji i protokołu,
wymagana jest większość dwóch trzecich uprawnionych do głosowania.
§ 6. W porozumieniu z większością Państw członkowskich Urząd Centralny
zaprasza również Państwa nie będące członkami konwencji do udziału w
sesjach Zgromadzenia Ogólnego z głosem doradczym. W porozumieniu z
większością Państw członkowskich Urząd Centralny zaprasza do udziału, z głosem
doradczym, w sesjach Zgromadzenia Ogólnego organizacje międzynarodowe
właściwe w sprawach transportu lub zajmujące się problemami wpisanymi do
porządku dziennego posiedzenia.
§ 7. Przed sesjami Zgromadzenia Ogólnego i w myśl wytycznych
Komitetu Administracyjnego zwołuje się Komisję Rewizyjną w celu wstępnego
zbadania wniosków, o których mowa w artykule 19 § 2.
Artykuł 7
Komitet Administracyjny
§ 1. Komitet Administracyjny składa się z przedstawicieli jedenastu
Państw członkowskich.
Konfederacja Szwajcarska ma stałe miejsce i przewodniczy Komitetowi. Inne
państwa są mianowane na okres pięciu lat. Skład Komitetu ustala się na kolejny
okres pięcioletni, uwzględniając zwłaszcza sprawiedliwy podział geograficzny.
Żadne z Państw członkowskich nie może wchodzić w skład Komitetu dłużej niż w
ciągu dwóch kolejnych okresów pięcioletnich. W razie powstania
wakatu Komitet wyznacza inne Państwo członkowskie na resztę danego okresu.
Każde Państwo członkowskie wchodzące w skład Komitetu wyznacza jednego
delegata; może ono również wyznaczyć jednego zastępcę delegata.
§ 2. Komitet:
a) ustala swój regulamin wewnętrzny,
b) zawiera umowę o siedzibę,
c) ustala regulamin dotyczący organizacji, działalności i statutu personelu
Urzędu Centralnego,
d) uwzględniając przydatność kandydatów i sprawiedliwość podziału
geograficznego, mianuje dyrektora generalnego, zastępcę dyrektora generalnego,
radców i zastępców radców Urzędu Centralnego: Urząd we
właściwym czasie powiadamia Państwa członkowskie o każdym wakacie powstałym na
tych stanowiskach; Rząd Szwajcarski zgłasza kandydatury na stanowiska dyrektora
generalnego i zastępcy dyrektora generalnego,
e) sprawuje nadzór nad działalnością Urzędu Centralnego zarówno
w dziedzinie administracyjnej, jak i finansowej,
f) czuwa nad prawidłowym stosowaniem przez Urząd Centralny niniejszej
konwencji oraz decyzji podejmowanych przez pozostałe organy Organizacji; w razie
potrzeby zaleca podjęcie odpowiednich kroków w celu ułatwienia stosowania
konwencji i wspomnianych wyżej decyzji,
g) wypowiada się z podaniem uzasadnienia o zagadnieniach mogących dotyczyć
działalności Urzędu Centralnego, zgłaszanych bądź przez jedno z Państw
członkowskich, bądź przez dyrektora generalnego Urzędu Centralnego,
h) zatwierdza roczny plan pracy Urzędu Centralnego,
i) zatwierdza roczny budżet Organizacji, sprawozdanie z działalności i roczny
rozrachunek kosztów,
j) przekazuje do wiadomości Państwom członkowskim sprawozdanie z
działalności, roczny rozrachunek kosztów, jak również własne
postanowienia i zalecenia,
k) opracowuje sprawozdanie ze swej działalności i propozycje dotyczące swego
składu w nowej kadencji oraz przekazuje je do wiadomości Państwom członkowskim
najpóźniej dwa miesiące przed sesją Zgromadzenia Ogólnego,
które ma ustalić skład Komitetu.
§ 3. Jeśli nie będzie postanowione inaczej, Komitet obraduje w siedzibie
Organizacji.
Komitet zbiera się dwa razy w roku, a poza tym zbiera się bądź na mocy
decyzji Przewodniczącego, bądź też gdy wniosek o zwołanie narady Komitetu
wpłynie od czterech członków Komitetu. Protokoły posiedzeń Komitetu są
rozsyłane do wszystkich Państw członkowskich.
Artykuł 8
Komisje
§ 1. Komisja Rewizyjna, jak również Komisja Ekspertów do
Spraw Przewozu Towarów Niebezpiecznych, zwana dalej "komisją
ekspertów", składają się z przedstawicieli Państw członkowskich.
Dyrektor generalny Urzędu Centralnego lub jego przedstawiciel uczestniczy w
posiedzeniach komisji z głosem doradczym.
§ 2. Komisja Rewizyjna:
a) rozstrzyga, zgodnie z art. 19 § 3, o wnioskach i propozycjach
zmierzających do zmiany konwencji,
b) rozpatruje, zgodnie z art. 6 § 7, propozycje zgłaszane do
Zgromadzenia Ogólnego.
Komisja ekspertów rozstrzyga, zgodnie z art. 19 § 4, o wnioskach
zmierzających do zmiany konwencji.
§ 3. Urząd Centralny zwołuje posiedzenia komisji bądź z własnej
inicjatywy, bądź na wniosek pięciu Państw członkowskich, jak również w
wypadku przewidzianym w art. 6 § 7, oraz przesyła projekt porządku
dziennego Państwom członkowskim w terminie co najmniej dwóch miesięcy
przed otwarciem posiedzenia.
§ 4. Komisja Rewizyjna osiąga quorum, gdy są obecni przedstawiciele
większości Państw członkowskich; Komisja ekspertów osiąga quorum, jeżeli
jedna trzecia Państw jest reprezentowana.
Państwo członkowskie może być reprezentowane przez drugie Państwo
członkowskie, jednakże jedno Państwo nie może reprezentować więcej niż
dwóch innych Państw.
§ 5. Każde z Państw członkowskich reprezentowanych w komisjach ma prawo
do jednego głosu; głosowanie dobywa się przez podniesienie rąk lub, na wniosek,
przez wywoływanie nazwisk. Zgłoszona propozycja zostaje przyjęta, jeżeli liczba
głosów "za" wynosi:
a) co najmniej jedną trzecią liczby Państw członkowskich reprezentowanych w
chwili głosowania,
b) więcej niż liczba głosów "przeciw".
§ 6. W porozumieniu z większością Państw członkowskich Urząd Centralny
zaprasza do udziału z głosem doradczym w posiedzeniach komisji państwa
nieczłonkowskie oraz organizacje międzynarodowe, właściwe w sprawach transportu
lub zajmujące się zagadnieniami wpisanymi do porządku dziennego. Na tych samych
warunkach mogą być zapraszani niezależni eksperci na posiedzenia komisji
ekspertów.
§7. Na każde posiedzenie komisje wybierają przewodniczącego i jednego
lub dwóch zastępców przewodniczącego.
§ 8. Obrady odbywają się w językach roboczych Organizacji. Wypowiedzi
wygłaszane podczas posiedzeń w jednym z języków roboczych są tłumaczone
na drugi język roboczy w streszczeniu najistotniejszych elementów.
Wnioski i podjęte decyzje są tłumaczone w całości.
§ 9. Protokoły są streszczeniem obrad. Wnioski i decyzje są odtwarzane w
pełnym brzmieniu. Jeżeli chodzi o podejmowane decyzje, za rozstrzygający uważa
się tekst francuski. Protokoły są przesyłane do Państw członkowskich.
§ 10. Komisje mogą wyznaczać grupy robocze, którym powierza się
opracowywanie określonych zagadnień.
§ 11. Komisje mogą nadać sobie regulamin wewnętrzny.
Artykuł 9
Urząd Centralny
§ 1. Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami zapewnia
prowadzenie Sekretariatu Organizacji.
§ 2. W szczególności Urząd Centralny:
a) wykonuje zadania powierzone mu przez pozostałe organy Organizacji,
b) przygotowuje wstępnie propozycje i wnioski dotyczące zmiany konwencji,
korzystając w razie potrzeby z pomocy ekspertów,
c) zwołuje posiedzenia komisji,
d) przekazuje we właściwym czasie Państwom członkowskim dokumenty niezbędne
na posiedzenia poszczególnych organów,
e) prowadzi na bieżąco i publikuje listy linii, o których mowa w art.
3 § 2,
f) otrzymuje komunikaty i informacje od Państw członkowskich i
przedsiębiorstw transportowych oraz, w razie potrzeby, podaje je do wiadomości
innym Państwom członkowskim i przedsiębiorstwom transportowym,
g) prowadzi na bieżąco i publikuje kartotekę orzeczeń prawnych,
h) wydaje okresowy biuletyn,
i) reprezentuje Organizację wobec innych organizacji międzynarodowych,
właściwych w sprawach związanych z celami Organizacji,
j) opracowuje projekt rocznego budżetu Organizacji i przedstawia go do
zatwierdzenia Komitetowi Administracyjnemu,
k) prowadzi gospodarkę finansową Organizacji w ramach zatwierdzonego budżetu,
l) na wniosek Państwa członkowskiego lub przedsiębiorstwa przewozowego
podejmuje się - w ramach świadczenia dobrych usług - rozstrzygać sprawy sporne
wynikłe pomiędzy tymi Państwami lub przedsiębiorstwami w związku z interpretacją
lub ze stosowaniem konwencji,
m) na wniosek zainteresowanych stron - Państw członkowskich, przedsiębiorstw
przewozowych lub użytkowników - wydaje opinie w sprawach spornych
pomiędzy wyżej wymienionymi, powstałych w zakresie interpretacji lub stosowania
konwencji,
n) współpracuje w regulowaniu spraw spornych w drodze arbitrażu,
zgodnie z tytułem III konwencji,
o) ułatwia stosunki finansowe pomiędzy przedsiębiorstwami przewozowymi,
wynikające z potrzeb komunikacji międzynarodowej, jak również ściąganie
zaległych należności.
§ 3. Okresowy biuletyn zawiera informacje konieczne do stosowania
konwencji, jak również opracowania, opinie, orzeczenia i informacje ważne
dla interpretacji, stosowania i rozwoju kolejowego prawa przewozowego; biuletyn
jest wydawany w językach roboczych Organizacji.
Artykuł 10
Listy linii
§1. Państwa członkowskie przekazują do Urzędu Centralnego oświadczenia
dotyczące wpisania linii kolejowych na listy przewidziane w art. 3 § 2 lub
skreślenia ich z tych list. Linie, o których mowa w art 2 § 2,
stanowiące połączenia pomiędzy Państwami członkowskimi wpisuje się na listę
dopiero po uzyskaniu zgody właściwych Państw; do skreślenia takiej linii z listy
wystarcza powiadomienie o tym przez jedno z tych Państw.
Urząd Centralny powiadamia wszystkie Państwa członkowskie o wpisaniu danej
linii na listę lub skreśleniu jej z listy.
§ 2. Dana linia zostaje objęta konwencją z chwilą upływu jednego
miesiąca, licząc od daty powiadomienia o jej wpisaniu na listę.
§ 3. Linia nie podlega konwencji po upływie jednego miesiąca, licząc od
daty powiadomienia o jej skreśleniu, z wyjątkiem wypadków, gdy są na niej
rozpoczęte przewozy, które muszą być całkowicie wykonane.
Artykuł 11
Finanse
§ 1. Kwota wydatków Organizacji jest ustalana na każdy rok
finansowy przez Komitet Administracyjny, na wniosek Urzędu Centralnego. Wydatki
Organizacji są ponoszone przez Państwa członkowskie proporcjonalnie do długości
ich linii wpisanych na listy. Jednakże linie żeglugi morskiej oraz
śródlądowej liczą się tylko w połowie ich długości: w odniesieniu do
innych linii eksploatowanych w warunkach szczególnych wysokość składki
może być zmniejszona co najwyżej o połowę na mocy porozumienia pomiędzy Rządem
zainteresowanego Państwa a Urzędem Centralnym, pod warunkiem uzyskania
akceptacji Komitetu Administracyjnego.
§ 2. Przesyłając do Państw członkowskich sprawozdanie z działalności
oraz zestawienie rachunków rocznych, Urząd Centralny wzywa te Państwa do
zapłacenia udziału w kosztach za ubiegły rok finansowy w możliwie
najkrótszym czasie, a najpóźniej do dnia 31 grudnia roku, w
którym przesłano sprawozdanie. Po upływie tej daty do należnych kwot
dolicza się odsetki w wysokości pięciu procent rocznie.
Jeżeli dane Państwo członkowskie nie wypłaci należnego od niego udziału po
upływie dwóch lat od wyżej wymienionej daty, to jego prawo głosu ulega
zawieszeniu aż do chwili wywiązania się przez nie z zobowiązań płatniczych.
Po upływie dodatkowego dwuletniego terminu Zgromadzenie Ogólne
rozważa, czy postawę danego Państwa należy uznać za milczące wyrażenie woli
wypowiedzenia konwencji, a jeśli tak, to Zgromadzenie Ogólne ustala
wówczas datę wejścia w życie wypowiedzenia.
§ 3. Przypadające składki są w dalszym ciągu należne w razie
wypowiedzenia konwencji, o którym mowa w § 2 i art. 25, jak
również w razie zawieszenia prawa głosu.
§ 4. Nie wpłacone kwoty powinny być w miarę możności pokryte z
kredytów Organizacji; można je rozłożyć na cztery lata finansowe.
Wszelkie pozostałości niedoborów wpisuje się na specjalne konto z
obciążeniem pozostałych Państw członkowskich, w zależności od tego, czy były one
członkami konwencji w okresie niewywiązywania się z płatności; obciążenie tych
Państw jest proporcjonalne do długości ich linii wpisanych na listy w dniu
otwarcia wyżej wymienionego konta specjalnego.
§ 5. Państwo wypowiadające konwencję może zostać ponownie Państwem
członkowskim przez przystąpienie do konwencji pod warunkiem spłaty kwot
stanowiących jego zadłużenie.
§ 6. Organizacja pobiera opłatę na pokrycie kosztów
szczególnych, wynikających z działań wymienionych w art. 9 § 2 lit.
l)-n); w przypadkach przewidzianych w art. 9 § 2 lit. l) i m) wysokość tej
opłaty ustala Komitet Administracyjny na wniosek Urzędu Centralnego; w przypadku
przewidzianym w art. 9 § 2 lit. n) ma zastosowanie art. 15 § 2.
§ 7. Zgodność ksiąg i dokumentów finansowych jest sprawdzana
przez Rząd Szwajcarski, który składa sprawozdanie Komitetowi
Administracyjnemu.
TYTUŁ III
ARBITRAŻ.
Artykuł 12
Kompetencje
§ 1. Sprawy sporne pomiędzy Państwami członkowskimi, wynikłe z
interpretacji lub ze stosowania konwencji, jak również sprawy sporne
pomiędzy Państwami członkowskimi a Organizacją, wynikłe z interpretacji lub ze
stosowania Protokołu o przywilejach i immunitetach, mogą być na żądanie jednej
ze Stron wniesione przed trybunał arbitrażowy. Strony ustalają dowolnie skład
trybunału arbitrażowego i procedurę.
§ 2. Sprawy sporne:
a) pomiędzy przedsiębiorstwami przewozowymi,
b) pomiędzy przedsiębiorstwami przewozowymi a użytkownikami,
c) pomiędzy użytkownikami,
wynikłe z zastosowania Przepisów ujednoliconych CIV i Przepisów
ujednoliconych CIM, jeśli nie zostały uregulowane polubownie lub przedstawione
do rozstrzygnięcia sądom powszechnym, mogą być na mocy porozumienia
zainteresowanych Stron wniesione przed trybunał arbitrażowy. Odnośnie do składu
trybunału arbitrażowego i procedury arbitrażowej mają zastosowanie art. 13-16.
§ 3. Każde Państwo może, w momencie podpisania konwencji lub złożenia
dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia do
konwencji, zastrzec sobie prawo do niestosowania w całości lub w części
postanowień § 1 i § 2.
§ 4. Każde Państwo, które dokonało zastrzeżenia na mocy § 3,
może w każdej chwili zrezygnować z niego, informując o tym Rząd będący
depozytariuszem. Rezygnacja z zastrzeżenia nabiera skuteczności po upływie
jednego miesiąca począwszy od dnia, w którym Rząd będący depozytariuszem
powiadomi o tym pozostałe Państwa.
Artykuł 13
Umowa kompromisowa. Sekretariat
Strony sporu zawierają umowę kompromisową, wyszczególniając:
a) przedmiot sporu,
b) skład trybunału i terminy ustalone do mianowania jednego lub kilku
arbitrów,
c) miejscowość ustaloną jako siedzibę trybunału.
Umowa kompromisowa powinna być podana do wiadomości Urzędowi Centralnemu
pełniącemu funkcję sekretariatu.
Artykuł 14
Arbitrzy
§ 1. Urząd Centralny sporządza i prowadzi na bieżąco wykaz
arbitrów. Każde Państwo członkowskie może wpisać na tę listę dwóch
swoich obywateli będących specjalistami w zakresie międzynarodowego prawa
przewozowego.
§ 2. Trybunał arbitrażowy składa się z jednego, trzech lub pięciu
arbitrów, w zależności od zawartej umowy kompromisowej. Arbitrów
wybiera się spośród osób figurujących na liście, o której
mowa w § 1. Jednakże gdy umowa kompromisowa przewiduje pięciu
arbitrów, każda ze Stron może wybierać jednego arbitra spoza listy.
Jeżeli umowa kompromisowa przewiduje jednego arbitra, to wybiera się go za
obustronnym porozumieniem Stron.
Jeśli umowa kompromisowa przewiduje trzech lub pięciu arbitrów, to
każda ze Stron wybiera odpowiednio jednego lub dwóch arbitrów,
którzy za wspólnym porozumieniem wyznaczają trzeciego lub piątego
arbitra, który przewodniczy trybunałowi arbitrażowemu. W razie
niemożności osiągnięcia przez Strony zgody co do wyznaczenia jednego arbitra lub
zgody pomiędzy wybranymi arbitrami w sprawie wyboru trzeciego lub piątego
arbitra, wyznacza ich dyrektor generalny Urzędu Centralnego.
§ 3. Jedyny arbiter bądź trzeci lub piąty arbiter powinni być innej
narodowości i mieć inne obywatelstwo niż Strony sporu, chyba że obie Strony mają
to samo obywatelstwo. Udział w sprawie spornej jakiejkolwiek Strony trzeciej
pozostaje bez wpływu na skład trybunału arbitrażowego.
Artykuł 15
Procedura. Koszty
§ 1. Trybunał arbitrażowy wydaje decyzję o przyjętej procedurze, z
uwzględnieniem w szczególności następujących postanowień:
a) trybunał arbitrażowy prowadzi dochodzenie i orzeka we wniesionych sprawach
na podstawie danych dostarczonych przez Strony, nie będąc związany w momencie
wydania orzeczenia wykładnią tych Stron,
b) trybunał arbitrażowy nie może przyznać niczego więcej ani też niczego
innego niż to, czego żądano we wnioskach powoda, ani też mniej, niż pozwany
uznał za należne,
c) trybunał arbitrażowy redaguje należycie uzasadnione orzeczenie i
powiadamia o nim Strony za pośrednictwem Urzędu Centralnego,
d) orzeczenie arbitrażowe jest ostateczne, jeśli prawo obowiązujące w kraju,
w którym zasiada trybunał, nie postanawia inaczej lub jeśli Strony nie
zawrą porozumienia o treści przeciwnej orzeczeniu trybunału.
§ 2. Wysokość honorariów arbitrów ustala dyrektor
generalny Urzędu Centralnego.
Orzeczenie arbitrażowe ustala wysokość kosztów sądowych i rozstrzyga o
ich podziale pomiędzy Strony, jak również o podziale kwoty
honorariów arbitrów pomiędzy Strony.
Artykuł 16
Przedawnienie. Wykonalność
#§ 1. Wszczęcie postępowania arbitrażowego ma, jeśli chodzi o przerwanie
biegu przedawnienia, taki sam skutek, jak skutek przewidziany przez prawo
materialne mające zastosowanie do wszczęcia postępowania przed sądem
powszechnym.
§ 2. Orzeczenie trybunału arbitrażowego wobec przedsiębiorstw
przewozowych lub użytkowników nabiera mocy wykonawczej w każdym z Państw
członkowskich po dokonaniu formalności przepisanych w Państwie, w którym
ma nastąpić wykonanie orzeczenia. Rewizja przedmiotu sporu jest niedopuszczalna.
TYTUŁ IV
POSTANOWIENIA RÓŻNE
Artykuł 17
Pokrywanie nie zapłaconych wierzytelności pomiędzy przedsiębiorstwami
przewozowymi
§ 1. Roszczenia z tytułu nie zapłaconych należności za przewozy, do
których mają zastosowanie Przepisy ujednolicone, mogą być przekazane
przez przedsiębiorstwo przewozowe będące wierzycielem do Urzędu Centralnego, w
celu ułatwienia ściągnięcia tych należności. W tym celu wierzyciel wzywa
przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem do uregulowania należnej kwoty lub
do uzasadnienia odmowy jej wypłaty.
§ 2. Jeżeli Urząd Centralny uzna motywy odmowy za dostatecznie
uzasadnione, to proponuje Stronom zwrócenie się bądź do właściwego sądu,
bądź też do trybunału arbitrażowego, zgodnie z art. 12 § 2.
§ 3. W razie gdy Urząd Centralny uzna, że należna jest rzeczywiście
całość lub część danej kwoty, może on po ewentualnym zasięgnięciu opinii
eksperta wydać orzeczenie, że przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem jest
zobowiązane do wpłacenia Urzędowi Centralnemu całości lub części należnej kwoty.
Kwota wpłacona w ten sposób pozostaje zdeponowana aż do chwili podjęcia
ostatecznej decyzji przez właściwy sąd lub przez trybunał arbitrażowy.
§ 4. Jeżeli przedsiębiorstwo nie wypłaci kwoty ustalonej przez Urząd
Centralny w ciągu piętnastu dni, to Urząd kieruje do niego następne wezwanie z
zaznaczeniem skutków odmowy.
§ 5. Jeżeli to ponowne wezwanie pozostaje bezskuteczne w ciągu
dwóch miesięcy, to Urząd Centralny kieruje do Państwa członkowskiego,
któremu podlega to przedsiębiorstwo, uzasadnioną prośbę o podjęcie
odpowiednich kroków, a zwłaszcza o zbadanie, czy Urząd ma pozostawić na
liście linii linie należące do wyżej wymienionego przedsiębiorstwa.
§ 6. Jeżeli dane Państwo członkowskie oświadczy, że pomimo niezapłacenia
należności utrzymuje w dalszym ciągu linie danego przedsiębiorstwa na liście
linii, lub jeżeli pozostawi zawiadomienie Urzędu Centralnego bez odpowiedzi w
ciągu sześciu tygodni, to zostaje uznane - bez potrzeby uzasadnienia prawnego -
za gwaranta uregulowania wszelkich należności wynikających z przewozów
podlegających Przepisom ujednoliconym.
Artykuł 18
Orzeczenia. Zajęcia. Kaucje
§ 1. Z chwilą gdy orzeczenia wydane przez właściwy sąd na podstawie
postanowień niniejszej konwencji w obecności stron lub zaocznie staną się
prawomocne na mocy ustawy zastosowanej przez sąd, to powinny być wykonane w
każdym z pozostałych Państw członkowskich po dopełnieniu formalności
przepisanych w Państwie, w którym ma nastąpić wykonanie orzeczenia.
Rewizja przedmiotu sporu jest niedopuszczalna.
Postanowienie to nie dotyczy orzeczeń o wykonalności tylko tymczasowej, jak
również orzeczeń, które wskutek oddalenia powództwa
zasądzają od powoda odszkodowanie poza kosztami procesu.
Ustęp pierwszy stosuje się również do ugód sądowych.
§ 2. Wierzytelności powstałe z tytułu przewozu podlegającego Przepisom
ujednoliconym na korzyść przedsiębiorstwa przewozowego ze strony innego
przedsiębiorstwa przewozowego, nie przynależnego do tego samego Państwa
członkowskiego, podlegają zajęciu wyłącznie na podstawie wyroku wydanego przez
władze sądowe Państwa członkowskiego, do którego przynależy
przedsiębiorstwo będące właścicielem zajętych wierzytelności.
§ 3. Tabor kolejowy, jak również jakiekolwiek obiekty i
przedmioty służące do transportu i stanowiące własność kolei, jak kontenery,
sprzęt ładunkowy i opony, mogą podlegać zajęciu na terytorium innym niż
terytorium Państwa członkowskiego, do którego należy kolej będąca ich
właścicielem, wyłącznie na podstawie wyroku wydanego przez władze sądowe tego
Państwa.
Wagony będące własnością prywatną oraz wszelkie znajdujące się w nich
przedmioty służące do wykonywania przewozu, a należące do właściciela wagonu,
mogą podlegać zajęciu na terytorium innym niż obszar Państwa, w którym ma
siedzibę właściciel, wyłącznie na podstawie wyroku wydanego przez władze sądowe
tego Państwa.
§ 4. Kaucji wypłaconej w celu zabezpieczenia płatności nie wolno żądać w
przypadku powództwa sądowego wszczętego na mocy konwencji.
TYTUŁ V
ZMIANA KONWENCJI
Artykuł 19
Kompetencje
§ 1. Państwa członkowskie przesyłają propozycje w sprawie zmiany
konwencji do Urzędu Centralnego, który niezwłocznie podaje je do
wiadomości wszystkich Państw członkowskich.
§ 2. O propozycjach zmian, dotyczących postanowień konwencji nie
wymienionych w § 3 i 4, decyduje Zgromadzenie Ogólne.
Wpisanie danej propozycji zmiany do porządku dziennego sesji Zgromadzenia
Ogólnego wymaga uzyskania zgody jednej trzeciej Państw członkowskich.
Z chwilą przedstawienia mu propozycji zmiany Zgromadzenie Ogólne może
zdecydować większością głosów przewidzianą w art. 6 § 5, że
propozycja ta pozostaje w ścisłym związku z jednym lub kilkoma postanowieniami,
do których zmiany jest uprawniona Komisja Rewizyjna na mocy § 3. W
takim wypadku Zgromadzeniu Ogólnemu przysługuje również prawo
podjęcia decyzji o zmianie tego przepisu lub przepisów.
§ 3. Z zastrzeżeniem decyzji Zgromadzenia Ogólnego, w myśl §
2 ustęp 3, Komisja Rewizyjna rozstrzyga o propozycjach zmian dotyczących
przepisów wymienionych niżej:
a) Przepisów ujednoliconych CIV:
- artykułu 1 § 3, artykułu 4 § 2, artykułów 5 (bez §
2), 6, 9-14, 15 (bez § 6), 16-21, 22 § 3, artykułów 23-25, 37,
43 (bez § 2 i 4), 48, 49, 56-58 i 61,
- kwot wyrażonych w jednostkach obrachunkowych w art. 30, 31, 38, 40 i 41,
jeśli proponowana zmiana ma na celu podwyższenie tych kwot.
b) Przepisów ujednoliconych CIM:
- artykułu 1 § 2, artykułu 3 § 2-5, artykułów 4, 5, 6 (bez
§ 3), 7, 8, 11-13, 14 (bez § 7), 15-17, 19 (bez § 4), 20 (bez
§ 3), 21-24, 25 (bez § 3), 26 (bez § 2), 27, 28, § 3 i 6,
artykułów 29, 30 (bez § 3), 31, 32 (bez § 3), 33 (bez §
5), 34, 38, 39, 41, 45, 46, 47 (bez § 3), 48 (jeżeli chodzi wyłącznie o
dostosowanie do międzynarodowego prawa przewozów morskich), 52, 53,
59-61, 64, 65;
- kwoty wyrażonej w jednostkach obrachunkowych w art. 40, jeżeli proponowana
zmiana ma na celu podwyższenie tej kwoty,
- Regulaminu międzynarodowego przewozu kolejami wagonów prywatnych
(RIP),
Aneksu II,
- Regulaminu międzynarodowego przewozu kolejami kontenerów (RICo),
Aneksu III,
- Regulaminu międzynarodowego przewozu kolejami przesyłek ekspresowych
(RIEx),
Aneksu IV.
§ 4. Odnośnie do propozycji zmian dotyczących postanowień Regulaminu
międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID), Aneksu
I do Przepisów ujednoliconych CIM, decyduje Komisja Ekspertów.
Artykuł 20
Postanowienia Zgromadzenia Ogólnego
§ 1. Zmiany przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne są wniesione do
protokołu podpisanego przez przedstawicieli Państw członkowskich.
Protokół ten podlega ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu; dokumenty
ratyfikacyjne, przyjęcia lub zatwierdzenia powinny być możliwie niezwłocznie
złożone Rządowi będącemu depozytariuszem tych dokumentów.
§ 2. Po ratyfikowaniu, przyjęciu lub zatwierdzeniu protokołu przez
więcej niż dwie trzecie Państw członkowskich postanowienia wchodzą w życie po
upływie terminu ustalonego przez Zgromadzenie Ogólne.
§ 3. Stosowanie Przepisów ujednoliconych CIV i CIM w komunikacji
z i między Państwami członkowskimi, które na miesiąc przed przewidywanym
terminem wejścia w życie postanowień nie złożyły swego dokumentu
ratyfikacyjnego, przyjęcia lub zatwierdzenia, zostaje z chwilą wejścia w życie
tych postanowień zawieszone. Urząd Centralny zawiadamia Państwa członkowskie o
tym zawieszeniu, które wygasa po upływie jednego miesiąca, licząc od daty
powiadomienia przez Urząd Centralny o ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu
powyższych postanowień przez właściwe Państwa.
Wspomniane wyżej zawieszenie nie dotyczy Państw członkowskich, które
powiadomiły Urząd Centralny o tym, że stosują zmiany postanowione przez
Zgromadzenie Ogólne, pomimo niezłożenia dokumentu ratyfikacyjnego,
przyjęcia lub zatwierdzenia.
Artykuł 21
Postanowienia komisji
§ 1. Urząd Centralny powiadamia Państwa członkowskie o zmianach
przyjętych przez komisje.
§ 2. Dla wszystkich Państw członkowskich zmiany te wchodzą w życie
pierwszego dnia dwunastego miesiąca, licząc od miesiąca, w którym Urząd
Centralny powiadomił o nich Państwa członkowskie, jeśli jedna trzecia Państw
członkowskich nie zgłosi sprzeciwu w ciągu 4 miesięcy, licząc od daty
powiadomienia.
Jednakże gdy Państwo członkowskie zgłosi sprzeciw wobec decyzji Komisji
Rewizyjnej w terminie czterech miesięcy oraz wypowie konwencję najpóźniej
na dwa miesiące przed przewidzianą datą wejścia w życie tego postanowienia, to
postanowienie to wchodzi w życie dopiero z chwilą, gdy uprawomocni się
wypowiedzenie konwencji ze strony wyżej wymienionego państwa.
TYTUŁ VI
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
Artykuł 22
Podpisanie, ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie konwencji
§ 1. Do dnia 31 grudnia 1980 r. konwencja pozostaje otwarta w Bernie do
podpisania przez Państwa zaproszone do udziału w ósmej zwyczajnej
konferencji rewizyjnej CIM i CIV.
§ 2. Konwencja podlega ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu;
dokumenty ratyfikacyjne, przyjęcia lub zatwierdzenia składa się Rządowi
Szwajcarskiemu, będącemu depozytariuszem.
Artykuł 23
Przystąpienie do konwencji
§ 1. Państwa zaproszone na ósmą zwyczajną konferencję rewizyjną
Konwencji CIM i CIV, które nie podpisały niniejszej konwencji w terminie
przewidzianym w art. 22 § 1, mogą powiadomić o swym przystąpieniu do
konwencji przed jej wejściem w życie. Dokument o przystąpieniu składa się
Rządowi będącemu depozytariuszem.
§ 2. Każde Państwo pragnące przystąpić do Konwencji już po jej wejściu w
życie kieruje do Rządu będącego depozytariuszem prośbę oraz notę informującą o
sytuacji swych przedsiębiorstw transportu kolejowego w zakresie przewozów
międzynarodowych. Rząd będący depozytariuszem przekazuje je do wiadomości Państw
członkowskich oraz Urzędu Centralnego. Prośba zostaje prawomocnie przyjęta po
upływie sześciu miesięcy od chwili przekazania zawiadomienia, jeżeli pięć Państw
członkowskich nie zgłosi sprzeciwu do Rządu będącego depozytariuszem. Rząd
będący depozytariuszem zawiadamia o tym Państwo ubiegające się o przystąpienie,
jak również Państwa członkowskie i Urząd Centralny. Nowo przyjęte Państwo
członkowskie podporządkowuje się bezzwłocznie postanowieniom art. 10. W razie
zgłoszenia sprzeciwu, Rząd będący depozytariuszem przedstawia wniosek o
przystąpienie do konwencji do decyzji Zgromadzenia Ogólnego. Po złożeniu
dokumentu przystąpienia przystąpienie do konwencji staje się prawomocne z
pierwszym dniem drugiego miesiąca, licząc od miesiąca, w ciągu którego
Urząd Centralny przekazał do wiadomości Państwom członkowskim listę linii nowego
Państwa członkowskiego.
§ 3. Przystąpienie do konwencji może dotyczyć wyłącznie konwencji i
obowiązujących zmian.
Artykuł 24
Wejście w życie konwencji
§ 1. Z chwilą złożenia dokumentów ratyfikacyjnych, przyjęcia,
zatwierdzenia lub przystąpienia do konwencji przez piętnaście Państw Rząd będący
depozytariuszem porozumiewa się z zainteresowanymi Rządami w celu uzgodnienia
wejścia w życie konwencji.
§ 2. Wejście w życie konwencji oznacza uchylenie konwencji
międzynarodowych o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie
osób i bagażu kolejami (CIV) z dnia 7 lutego 1970 r., jak również
Konwencji dodatkowej do Konwencji międzynarodowej o przewozie osób i
bagażu kolejami (CIV), dotyczącej odpowiedzialności kolei za śmierć i zranienie
podróżnych z dnia 26 lutego 1966 r.
Artykuł 25
Wypowiedzenie konwencji
Każde Państwo członkowskie pragnące wypowiedzieć konwencję zawiadamia o tym
Rząd będący depozytariuszem. Wypowiedzenie wychodzi w życie z dniem 31 grudnia
następnego roku.
Artykuł 26
Zadania Rządu będącego depozytariuszem
Rząd będący depozytariuszem zawiadamia Państwa zaproszone na ósmą
zwyczajną konferencję rewizyjną Konwencji CIM i CIV, pozostałe Państwa,
które przystąpiły do konwencji, oraz Urząd Centralny:
a) o podpisaniu konwencji, o założeniu dokumentów ratyfikacyjnych,
przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia oraz zgłoszenia wypowiedzenia,
b) o dacie wejścia w życie konwencji zgodnie z art. 24,
c) o złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych, przyjęcia lub zatwierdzenia
protokołów, o których mowa w art. 20.
Artykuł 27
Zastrzeżenia do konwencji
Zastrzeżenia do konwencji dopuszcza się tylko wówczas, gdy są one
przez nią przewidziane.
Artykuł 28
Teksty konwencji
Konwencję zawarto i podpisano w języku francuskim. Do tekstu francuskiego
załączono oficjalne tłumaczenie na język niemiecki, angielski, arabski, włoski i
holenderski. Rozstrzygający jest wyłącznie tekst francuski.
Na dowód czego niżej podpisani, należycie upoważnieni przez swe Rządy,
podpisali niniejszą konwencję.
Sporządzono w Bernie dnia dziewiątego maja tysiąc dziewięćset
osiemdziesiątego roku, w jednym egzemplarzu oryginalnym w języku francuskim,
który zostaje zdeponowany w Archiwum Konfederacji Szwajcarskiej. Jedna
uwierzytelniona kopia będzie doręczona każdemu z Państw członkowskich.
PROTOKÓŁ
O PRZYWILEJACH I IMMUNITETACH MIĘDZYRZĄDOWEJ ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH
PRZEWOZÓW KOLEJAMI (OTIF)
Artykuł 1
§ 1. W ramach swej urzędowej działalności Organizacja korzysta z
immunitetu sądowego i egzekucyjnego, z wyjątkiem następujących
przypadków:
a) jeśli Organizacja wyraźnie zrzeknie się takiego immunitetu w określonym
przypadku szczególnym,
b) w razie wszczęcia postępowania cywilnego o odszkodowanie, wytoczonego
przez osobę trzecią, dotyczącego wypadku spowodowanego przez pojazd samochodowy
lub jakikolwiek inny środek transportu stanowiący własność Organizacji lub
kursujący na jej rachunek bądź też w razie naruszenia przepisów ruchu
dotyczących wyżej wspomnianego środka transportu,
c) w przypadku powództwa wzajemnego bezpośrednio związanego z
postępowaniem wszczętym na skutek powództwa głównego wniesionego
przez Organizację,
d) w razie zajęcia, nakazanego na mocy wyroku sądowego, wynagrodzeń, płac i
innych płatności należnych ze strony Organizacji członkowi jej personelu.
§ 2. Majątek i dobra, stanowiące własność Organizacji, gdziekolwiek by
się one znajdowały, korzystają z immunitetu wobec wszelkiego rodzaju rekwizycji,
konfiskaty, sekwestru i innych form zajęcia lub przymusu, z wyjątkiem
przypadków, w których wymaga tego czasowo zapobieżenie wypadkom, w
których uczestniczą pojazdy samochodowe stanowiące własność Organizacji
lub kursujące na jej rachunek, oraz przypadków, w których wymaga
tego dochodzenie, spowodowane wyżej wymienionymi wypadkami.
Jeżeli jednak jest konieczne wywłaszczenie w celach użyteczności publicznej,
należy poczynić wszelkie odpowiednie kroki zmierzające do niedopuszczenia do
tego, aby wywłaszczenie stało się przeszkodą w wykonywaniu działalności
Organizacji, jak również powinno być wypłacone odszkodowanie z
góry, szybko i w odpowiedniej wysokości.
§ 3. Każde Państwo członkowskie zwalnia Organizację, jej majątek i
dochody z obowiązku płacenia bezpośrednich podatków, w ramach jej
urzędowej działalności. W razie dokonania zakupów lub korzystania z usług
o znacznej wartości, koniecznych do wykonywania urzędowej działalności przez
Organizację, oraz gdy cena tych zakupów lub usług obejmuje opodatkowanie
lub opłaty, Państwa członkowskie wydają, w miarę możliwości, odpowiednie
zarządzenia w celu zwolnienia Organizacji od tych podatków lub opłat bądź
też w celu zwrotu kwot w równej im wysokości.
Nie przyznaje się żadnych zwolnień od podatków i innych opłat
stanowiących wyłącznie wynagrodzenie za świadczone usługi. Wyroby importowane
lub eksportowane przez Organizację i ściśle niezbędne do wykonywania jej
urzędowych czynności są zwolnione od wszelkich opłat i podatków
pobieranych przy wwozie lub wywozie. Nie przyznaje się żadnych zwolnień z tytułu
niniejszego artykułu w stosunku do zakupów i importu dóbr bądź
świadczonych usług, przeznaczonych na własne potrzeby członków personelu
Organizacji.
§ 4. Dobra nabyte lub importowane zgodnie z § 3 nie mogą być
zbywane, odstępowane ani wykorzystywane inaczej niż na warunkach ustalonych
przez Państwa członkowskie, które przyznały zwolnienia.
§ 5. Czynnościami urzędowymi Organizacji, w rozumieniu niniejszego
protokołu, są czynności odpowiadające celom określonym w art. 2 konwencji.
Artykuł 2
§ 1. Organizacja może przyjmować i przechowywać wszelkie fundusze,
dewizy, papiery wartościowe lub ruchomości; może ona swobodnie dysponować nimi
na wszelkie cele przewidziane w konwencji, jak również może mieć konta w
dowolnej walucie w zakresie koniecznym do wywiązania się z przyjętych
zobowiązań.
§ 2. W zakresie urzędowej wymiany wiadomości przekazywania wszystkich
swych dokumentów Organizacji przysługuje traktowanie co najmniej takie
samo jak to, które przysługuje innym podobnym organizacjom
międzynarodowym ze strony Każdego Państwa członkowskiego.
Artykuł 3
Przedstawiciele Państw członkowskich korzystają w trakcie pełnienia funkcji i
w czasie podróży służbowych z następujących przywilejów i
immunitetów na terytorium każdego Państwa członkowskiego:
a) immunitetu sądowego, nawet po zakończeniu pełnienia obowiązków, za
czyny, włącznie z wypowiedziami w słowie i na piśmie, popełnione w trakcie
pełnienia obowiązków; jednakże immunitet ten ustaje w przypadku
szkód wynikłych z nieszczęśliwego wypadku spowodowanego przez pojazd
samochodowy lub jakikolwiek inny środek transportu stanowiący własność
przedstawiciela danego państwa lub przez niego prowadzony bądź też w razie
naruszenia przepisów ruchu dotyczących wymienionego wyżej środka
transportu,
b) immunitetu nietykalności osobistej i wyłączenia spod aresztu tymczasowego,
z wyjątkiem schwytania na gorącym uczynku,
c) nietykalności bagażu osobistego, z wyjątkiem schwytania na gorącym
uczynku,
d) nietykalności wszystkich papierów i dokumentów urzędowych,
e) wyłączenia ich samych oraz ich współmałżonków spod wszelkich
formalności zameldowania i rejestracji obcokrajowców,
f) tych samych ułatwień w zakresie przepisów monetarnych lub wymiany,
jakie przysługują przedstawicielom obcych Rządów, pełniącym tymczasowe
misje oficjalne.
Artykuł 4
Pracownicy Organizacji korzystają w trakcie sprawowania swych funkcji z
następujących przywilejów i immunitetów na terytorium każdego
Państwa członkowskiego:
a) immunitetu sądowego za czyny, włącznie z wypowiedziami w słowie i na
piśmie, popełnione podczas pełnienia obowiązków i w zakresie
przysługujących im uprawnień, nawet po ustaniu ich zatrudnienia w Organizacji;
jednakże immunitet ten ustaje w przypadku szkód wynikłych z
nieszczęśliwego wypadku spowodowanego przez pojazd samochodowy lub jakikolwiek
inny środek transportu stanowiący własność pracownika Organizacji lub przez
niego prowadzony bądź też w razie naruszenia przepisów ruchu dotyczących
wyżej wymienionego środka transportu,
b) nietykalności wszystkich papierów i dokumentów urzędowych,
c) tych samych odstępstw od zarządzeń ograniczających imigrację i
regulujących zameldowanie obcokrajowców, jak te, które zwykle
przysługują pracownikom organizacji międzynarodowych; z tych samych ułatwień
korzystają członkowie rodzin pracowników pozostających z nimi we
wspólnym gospodarstwie domowym,
d) zwolnień z opłaty krajowego podatku dochodowego, pod warunkiem
wprowadzenia na rzecz Organizacji wewnętrznego opodatkowania uposażeń, płac i
innych wynagrodzeń wypłacanych przez Organizację; niemniej jednak Państwa
członkowskie mają możność uwzględnienia tych uposażeń, płac i wynagrodzeń przy
obliczaniu podatków pobieranych od dochodów z innych
źródeł; Państwa członkowskie nie są obowiązane do stosowania tych ulg
podatkowych do rent i emerytur oraz do rent rodzinnych wypłacanych przez
Organizację byłym pracownikom i innym uprawnionym do nich osobom,
e) w zakresie przepisów dotyczących wymiany walut przysługują te same
przywileje, jakie przysługują zwykle pracownikom organizacji międzynarodowych,
f) w okresach kryzysów międzynarodowych zarówno pracownikom,
jak i członkom ich rodzin, pozostającym z nimi we wspólnym gospodarstwie
domowym, przysługują te same ułatwienia w powrocie do kraju, jakie przysługują
zwykle pracownikom organizacji międzynarodowych.
Artykuł 5
Powoływani przez Organizację eksperci korzystają w trakcie pełnienia swych
funkcji przy Organizacji lub wykonywania dla niej określonych zadań z
następujących przywilejów i immunitetów, jeśli są one niezbędne do
wykonywania obowiązków, włącznie z podróżami dokonywanymi w ramach
wykonywania tych obowiązków bądź w trakcie przebywania na delegacjach:
a) immunitetu sądowego za czyny, włącznie z wypowiedziami w słowie i na
piśmie, popełnione przez nich w trakcie pełnienia obowiązków; jednakże
immunitet ten ustaje w przypadku szkód wynikłych z nieszczęśliwego
wypadku spowodowanego przez pojazd samochodowy lub jakikolwiek inny środek
transportu stanowiący własność eksperta lub przez niego prowadzony bądź też w
razie naruszenia przepisów ruchu dotyczących wyżej wymienionego środka
transportu; eksperci korzystają z tego immunitetu nawet po ustaniu ich funkcji
przy Organizacji,
b) nietykalności wszystkich papierów i dokumentów urzędowych,
c) ułatwień w wymianie walut, niezbędnych do transferu ich wynagrodzeń,
d) tych samych ułatwień w zakresie bagażu osobistego, jakie przysługują
przedstawicielom obcych Rządów, pełniącym tymczasowe misje oficjalne.
Artykuł 6
§ 1. Przywileje i immunitety przewidziane w niniejszym protokole zostały
ustanowione wyłącznie w celu zapewnienia, we wszystkich okolicznościach,
swobodnego funkcjonowania Organizacji i całkowitej niezależności osób,
którym są przyznane. Kompetentne władze znoszą wszelkie immunitety we
wszystkich przypadkach, w których ich zachowanie mogłoby przeszkadzać w
działaniu wymiaru sprawiedliwości i w których immunitet może być cofnięty
bez naruszenia realizacji celu, w którym został przyznany.
§ 2. Kompetentnymi władzami w rozumieniu § 1 są:
- Państwa członkowskie - w odniesieniu do swych przedstawicieli,
- Komitet Administracyjny - w odniesieniu do dyrektora generalnego,
- dyrektor generalny - w odniesieniu do pozostałych pracowników oraz
do ekspertów powoływanych przez Organizację.
Artykuł 7
§ 1. Żadne z postanowień niniejszego protokołu nie może naruszać
posiadanego przez każde Państwo członkowskie prawa do podejmowania wszelkich
potrzebnych środków ostrożności w interesie jego bezpieczeństwa
publicznego.
§ 2. Organizacja stale współpracuje z właściwymi władzami Państw
członkowskich w celu ułatwienia sprawnego zarządzania wymiarem sprawiedliwości,
zapewnienia poszanowania ustaw i przepisów prawnych właściwych Państw
członkowskich oraz przeciwdziałania jakimkolwiek nadużyciom mogącym wyniknąć z
przywilejów i immunitetów przewidzianych w niniejszym protokole.
Artykuł 8
Żadne z Państw członkowskich nie jest obowiązane do przyznawania
przywilejów i immunitetów wymienionych w niniejszym protokole:
- w art. 3, z wyjątkiem lit. d),
- w art. 4, z wyjątkiem lit. a), b) i d),
- w art. 5, z wyjątkiem lit. a) i b)
swym własnym obywatelom lub też osobom mającym stałe miejsce zamieszkania w
tym Państwie.
Artykuł 9
Organizacja może zawrzeć z jednym lub z kilkoma Państwami członkowskimi
porozumienia dodatkowe w celu zastosowania w praktyce postanowień niniejszego
protokołu dotyczącego danego Państwa członkowskiego lub danych Państw
członkowskich, jak również innych porozumień mających na celu zapewnienie
sprawnego działania Organizacji.
Załącznik A do Konwencji o międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF) z dnia 9 maja 1980 r.
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU OSÓB I BAGAŻU
KOLEJAMI (CIV)
TYTUŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 1
Zakres stosowania
§ 1. Przepisy ujednolicone stosuje się, z zastrzeżeniem wyjątków
przewidzianych w art. 2, 3 i 33, do wszystkich przewozów osób i
bagażu, wykonywanych na podstawie międzynarodowych dokumentów
przewozowych wystawionych na drogę, która przechodzi przez terytoria co
najmniej dwóch Państw i obejmuje wyłącznie linie wpisane na listę
przewidzianą w art. 3 i 10 konwencji.
Przepisy ujednolicone w zakresie dotyczącym odpowiedzialności kolei za śmierć
i zranienie podróżnych stosuje się również do konwojentów
przesyłek przewożonych zgodnie z Przepisami ujednoliconymi o umowie
międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM).
§ 2. Taryfy międzynarodowe określają relacje, w których wydaje
się bilety na przejazd w komunikacji międzynarodowej.
§ 3. W przepisach ujednoliconych określenie "stacja" obejmuje
stacje kolejowe, porty linii żeglugowych i wszystkie inne urządzenia
przedsiębiorstw przewozowych, otwarte dla wykonywania umowy przewozu.
Artykuł 2
Wyjątki od zakresu stosowania
§ 1. Przepisów ujednoliconych nie stosuje się do
przewozów, których stacja wyjazdu i stacja przeznaczenia położone
są na terytorium tego samego Państwa i wykonywanych przez terytorium innego
Państwa tylko tranzytem:
a) jeżeli linie, na których odbywa się tranzyt, są eksploatowane
wyłącznie przez kolej państwa odprawiającego lub
b) jeżeli uczestniczące państwa lub koleje uzgodniły, że przewozów
tych nie uważa się za międzynarodowe.
§ 2. Do przewozów między stacjami dwóch Państw sąsiednich
oraz między stacjami dwóch Państw tranzytem przez terytorium trzeciego
Państwa, jeżeli linie, którymi odbywa się przewóz, są
eksploatowane wyłącznie przez koleje jednego z tych trzech Państw, stosuje się
ustawy i przepisy obowiązujące na tej kolei, jeśli ustawy i przepisy żadnego z
uczestniczących Państw nie sprzeciwiają się temu.
Artykuł 3
Zastrzeżenia dotyczące odpowiedzialności kolei za śmierć i zranienie
podróżnych
§ 1. Każde Państwo może przy podpisaniu konwencji albo przy złożeniu
swego dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia do
konwencji zastrzec sobie prawo, że nie zastosuje wszystkich postanowień
dotyczących odpowiedzialności kolei za śmierć i zranienie podróżnych,
jeżeli wypadek nastąpił na jego terytorium, a podróżny jest obywatelem
tego Państwa lub ma w tym Państwie miejsce stałego pobytu.
§ 2. Każde Państwo, które wniosło wyżej wymienione zastrzeżenie,
może w każdej chwili z niego zrezygnować, zawiadamiając Rząd będący
depozytariuszem. Rezygnacja z tego zastrzeżenia wchodzi w życie po miesiącu od
dnia, w którym Rząd Szwajcarski zawiadomił o powyższym Państwa.
Artykuł 4
Obowiązek przewozu
§ 1. Kolej obowiązana jest wykonać, zgodnie z warunkami Przepisów
ujednoliconych, przewóz podróżnych i bagażu, jeżeli:
a) podróżny zastosuje się do Przepisów ujednoliconych,
postanowień dodatkowych i do taryf międzynarodowych,
b) przewóz jest możliwy z udziałem personelu i z użyciem zwykłych
środków przewozowych, odpowiadających normalnym wymaganiom komunikacji,
c) przewozu nie uniemożliwiają okoliczności, których kolej nie może
uniknąć i którym nie może zapobiec.
§ 2. Jeżeli właściwa władza zarządziła zawieszenie ruchu, czasowo lub na
stałe, całkowicie lub częściowo, zarządzenia te należy niezwłocznie podać do
wiadomości publicznej i kolejom; koleje te podają je do wiadomości kolejom
innych państw w celu ich publikacji.
§ 3. Każde naruszenie przez kolej postanowień niniejszego artykułu
uzasadnia roszczenie o wynagrodzenie szkody wyrządzonej z tego tytułu.
Artykuł 5
Taryfy. Umowy specjalne
§ 1.Taryfy międzynarodowe powinny zawierać wszystkie warunki specjalne
niezbędne do przewozu, w szczególności dane niezbędne do obliczenia opłat
przewozowych i opłat dodatkowych oraz w razie potrzeby warunki przerachowania
walut.
Warunki taryf międzynarodowych mogą tylko wtedy odbiegać od Przepisów
ujednoliconych, gdy przepisy te przewidują to wyraźnie.
§ 2. Taryfy międzynarodowe stosuje się wobec wszystkich na tych samych
warunkach.
§ 3. Koleje mogą zawierać umowy specjalne, przyznając zniżki od opłat
lub inne udogodnienia, jeżeli podobne warunki są przyznawane podróżnym
znajdującym się w podobnym położeniu.
Zniżki od opłat lub inne udogodnienia mogą być przyznawane na potrzeby służb
kolei i administracji publicznej lub w celach dobroczynnych, wychowawczych i
kształceniowych.
Nie ma obowiązku ogłaszania decyzji wydawanych na podstawie ustępu pierwszego
i drugiego.
§ 4. Taryfy międzynarodowe powinny być ogłoszone tylko w tych Państwach,
których koleje uczestniczą w tych taryfach jako koleje wyjazdowe lub
przeznaczenia. Taryfy i ich zmiany wchodzą w życie z dniem wskazanym w
ogłoszeniu. Podwyżki opłat i inne zarządzenia, pociągające za sobą obostrzenie
warunków przewozu przewidzianych w tych taryfach, wchodzą w życie
najwcześniej w sześć dni po ich ogłoszeniu.
Zmiany opłat przewozowych i opłat dodatkowych zawartych w taryfach
międzynarodowych, wprowadzone w celu uwzględnienia zmian kursu walut i
sprostowania oczywistych pomyłek, wchodzą w życie w następnym dniu po ich
ogłoszeniu.
§ 5. Na każdej stacji otwartej dla ruchu międzynarodowego
podróżny powinien mieć możliwość wglądu do taryf międzynarodowych lub
wyciągów z tych taryf, zawierających ceny biletów międzynarodowych
sprzedawanych na tej stacji i odpowiednie opłaty za przewóz bagażu.
Artykuł 6
Jednostka obrachunkowa. Kursy przerachowania i przyjmowania walut
§ 1. Jednostką obrachunkowa przewidzianą w przepisach ujednoliconych
jest specjalne prawo ciągnienia, określone przez Międzynarodowy Fundusz
Walutowy.
Wyrażona w specjalnym prawie ciągnienia wartość waluty krajowej Państwa
będącego członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego jest ustalana według
metody obliczeniowej, stosowanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy do
własnych operacji i transakcji.
§ 2. Wyrażona w specjalnym prawie ciągnienia wartość waluty krajowej
Państwa nie będącego członkiem Międzynarodowego Funduszu walutowego jest
ustalana w sposób określony przez to Państwo.
Przeliczenie to powinno wyrażać w walucie krajowej w miarę możliwości tę samą
wartość realną, która byłaby osiągnięta z zastosowaniem § 1.
§ 3. Dla Państwa, które nie jest członkiem Międzynarodowego
Funduszu Walutowego i którego ustawodawstwo nie zezwala na stosowanie
postanowień § 1 lub § 2, ustala się w Przepisach ujednoliconych
jednostkę obrachunkową o wartości odpowiadającej trzem frankom złotym.
Frank złoty jest określony przez 10/31 grama złota o próbie 0,900.
Przeliczenie franka złotego na walutę krajową powinno w miarę możliwości
doprowadzić do osiągnięcia tej samej wartości realnej, jaką można osiągnąć z
zastosowania § 1.
§ 4. W ciągu trzech miesięcy od daty wejścia w życie konwencji oraz w
każdym wypadku zmiany metody przeliczeniowej lub w wartości swojej waluty
krajowej w stosunku do jednostki obrachunkowej Państwa komunikują Urzędowi
Centralnemu swoją metodę przeliczeniową zgodnie z § 2 lub wynik
przeliczenia zgodnie z § 3.
Urząd Centralny przekazuje te informacje do wiadomości Państwom.
§ 5. Kolej publikuje kursy:
a) po których przelicza kwoty wyrażone w walucie zagranicznej, jeżeli
są one uiszczone w krajowych środkach płatniczych (kursy przerachowania),
b) po których przyjmuje zagraniczne środki płatnicze (kursy
przyjmowania).
Artykuł 7
Postanowienia dodatkowe
§ 1. Dwa lub więcej Państw lub dwie lub więcej kolei mogą wydawać
postanowienia dodatkowe w celu wykonania Przepisów ujednoliconych. Mogą
one odbiegać od Przepisów ujednoliconych tylko wtedy, gdy Przepisy te
wyraźnie to przewidują.
§ 2. Postanowienia dodatkowe wchodzą w życie i są ogłaszane w
formie przewidzianej w ustawach i przepisach każdego Państwa. O postanowieniach
dodatkowych i ich wprowadzeniu w życie zawiadamia się Urząd Centralny.
Artykuł 8
Prawo krajowe
§ 1. W sprawach nie uregulowanych w Przepisach ujednoliconych,
postanowieniach dodatkowych i taryfach międzynarodowych stosuje się prawo
krajowe.
§ 2. Przez pojęcie prawa krajowego rozumie się prawo Państwa, włącznie z
normami kolizyjnymi, w którym osoba uprawniona dochodzi swych roszczeń.
§ 3. W celu zastosowania postanowień dotyczących odpowiedzialności kolei
za śmierć i zranienie podróżnych obowiązuje jako prawo krajowe prawo tego
Państwa, łącznie z normami kolizyjnymi, na którego obszarze zdarzył się
wypadek z podróżnym.
TYTUŁ II
UMOWA PRZEWOZU
Rozdział I
Przewóz podróżnych
Artykuł 9
Rozkład jazdy i użycie pociągów
§ 1. Koleje są obowiązane we właściwy sposób podawać rozkłady
jazdy pociągów do publicznej wiadomości.
§ 2. Ograniczenia w korzystaniu z pewnych pociągów lub klas
wagonowych powinny być wskazane w rozkładach jazdy lub taryfach.
Artykuł 10
Wyłączenie z przewozu. Dopuszczenie warunkowe
§ 1. Z przewozu są wyłączone lub mogą być usunięte w czasie
podróży:
a) osoby w stanie nietrzeźwym oraz takie, które zachowują się
nieodpowiednio lub nie przestrzegają postanowień ustaw i przepisów
poszczególnych Państw; osoby te nie mają prawa żądać zwrotu opłaty za
bilet ani opłaty uiszczonej a przewóz ich bagażu,
b) osoby, które z powodu choroby lub innych przyczyn mogłyby być
uciążliwe dla współpodróżnych, jeżeli przedtem nie
zamówiono dla nich oddzielnego przedziału lub nie ma możliwości oddania
go do ich dyspozycji za opłatą. Jednakże osoby, które zachorowały w
drodze, należy dowieźć przynajmniej do najbliższej stacji, na której
można im zapewnić niezbędną opiekę. Opłatę za przejazd zwraca się im zgodnie z
art. 25, po potrąceniu części należności przypadającej za przebytą drogę; to
samo dotyczy w odpowiednich wypadkach opłaty za przewóz bagażu.
§ 2. Przewóz osób chorych zakaźnie regulują umowy i
przepisy międzynarodowe albo, w razie ich braku, ustawy i przepisy obowiązujące
w każdym Państwie.
Artykuł 11
Bilety
§ 1. Bilety komunikacji międzynarodowej powinny mieć skrót CIV.
Przejściowo dopuszczalny jest znak ď.
§ 2. taryfy międzynarodowe lub umowy między kolejami ustalają formę i
treść biletów oraz język i czcionki, które należy zastosować przy
ich druku i wypełnianiu.
§ 3. Jeżeli taryfy międzynarodowe nie przewidują wyjątków, bilety
muszą zawierać następujące dane:
a) oznaczenie stacji wyjazdu i przeznaczenia,
b) drogę przewozu; jeżeli dozwolone jest użycie różnych dróg
lub środków przewozu, powinno to być zaznaczone,
c) rodzaj pociągu i klasę wagonu,
d) opłatę za przejazd,
e) pierwszy dzień ważności,
f) okres ważności.
§ 4. Bilety zeszytowe, wydane na podstawie taryfy międzynarodowej,
stanowią w rozumieniu Przepisów ujednoliconych tylko jeden bilet.
§ 5. Jeżeli taryfy międzynarodowe nie przewidują wyjątku, bilet może być
odstąpiony tylko wówczas, gdy nie jest imienny i podróż nie
została jeszcze rozpoczęta.
§ 6. Podróżny jest obowiązany przy otrzymaniu biletu upewnić się,
czy został on wystawiony według jego wskazówek.
§ 7. Czas ważności biletów i przerwy w podróży regulują
taryfy międzynarodowe.
Artykuł 12
Prawo przejazdu. Podróżny bez ważnego biletu
§ 1. Podróżny powinien być zaopatrzony z chwilą rozpoczęcia
podróży w ważny bilet na przejazd, który powinien zachować do
końca podróży, okazać na żądanie każdemu uprawnionemu do kontroli
pracownikowi kolejowemu i oddać po zakończeniu podróży. Taryfy
międzynarodowe mogą przewidywać odstępstwa.
§ 2. Bilety, na których dokonano zmiany w sposób
niedozwolony, będą uważane za nieważne i zostaną odebrane przez personel
kolejowy, upoważniony do kontroli.
§ 3. Podróżny, który nie może okazać ważnego biletu, jest
obowiązany oprócz opłaty za przejazd uiścić dopłatę, którą oblicza
się według przepisów stosowanych przez kolej, na której żądano
dopłaty.
§ 4. Podróżnego, który odmawia natychmiastowego uiszczenia
opłaty za przejazd lub dopłaty, można usunąć z pociągu. Podróżny usunięty
z pociągu nie może żądać wydania mu do dyspozycji bagażu na stacji innej niż
stacja przeznaczenia.
Artykuł 13
Zniżka opłat za przejazd dzieci
§ 1. Dzieci do ukończenia piątego roku życia przewozi się bezpłatnie bez
biletu, jeżeli nie żąda się dla nich oddzielnego miejsca.
§ 2. Dzieci w wieku powyżej pięciu lat aż do ukończenia dziesiątego roku
życia oraz dzieci młodsze, dla których zażądano oddzielnego miejsca,
przewozi się za opłatami ulgowymi. Opłaty te nie mogą przewyższać połowy cen
biletów dla dorosłych, z wyjątkiem opłat za użycie określonych
wagonów i pociągów i z zastrzeżeniem zaokrąglenia kwot według
przepisów zarządu wydającego bilet.
Zniżka ta nie musi być stosowana w odniesieniu do biletów,
których ceny są już obniżone w stosunku do normalnej ceny biletu na
przejazd w jednym kierunku.
§ 3. Taryfy międzynarodowe mogą jednak przewidywać inne granice wieku
niż wskazane w § 1 i 2, jeżeli granice te nie będą niższe ani od
ukończonych czterech lat, jeżeli chodzi o bezpłatny przewóz, przewidziany
w § 1, ani od ukończonych dziesięciu lat, w razie stosowania opłat ulgowych
przewidzianych w § 2.
Artykuł 14
Korzystanie z miejsc
§ 1. Korzystanie z miejsc, wyznaczanie i zamawianie miejsc w pociągach
regulują przepisy stosowane przez kolej.
§ 2. Podróżny może zająć miejsce w klasie wyższej lub w pociągu
kategorii wyższej, niż wskazano na bilecie, oraz zmienić drogę przejazdu na
warunkach określonych w taryfach międzynarodowych.
Artykuł 15
Zabieranie bagażu ręcznego i zwierząt do wagonów osobowych
§ 1. Podróżny ma prawo zabrać ze sobą bezpłatnie do
wagonów osobowych łatwo przenośne przedmioty (bagaż ręczny).
Każdy podróżny ma dla swego bagażu ręcznego do rozporządzenia tylko
przestrzeń nad i pod miejscem, które zajmuje, lub odpowiednie inne
pomieszczenie, jeżeli chodzi o wagony specjalnej budowy, szczególnie
mające przedziały bagażowe.
§ 2. Nie wolno zabierać do wagonów osobowych:
a) materiałów i przedmiotów wyłączonych od przewozu jako bagaż
na mocy art. 18 lit. e), jeśli postanowienia dodatkowe lub taryfy nie przewidują
wyjątków,
b) przedmiotów, które mogą być dla podróżnych uciążliwe
lub spowodować szkodę,
c) przedmiotów, na których zebranie do wagonów osobowych
nie pozwalają przepisy celne lub innych władz administracyjnych,
d) zwierząt żywych, jeśli postanowienia dodatkowe lub taryfy nie przewidują
wyjątków.
§ 3. Taryfy międzynarodowe mogą przewidywać, na jakich warunkach mogą
być dalej przewożone jako bagaż ręczny lub jako przesyłka bagażowa przedmioty,
które wbrew postanowieniom § 1 i § 2 lit. b) zostały zabrane do
wagonu osobowego.
§ 4. Kolej ma prawo sprawdzać w obecności podróżnego właściwości
przedmiotów zabranych do wagonów osobowych, jeżeli istnieje
uzasadnione podejrzenie naruszenia postanowień § 2 lit. a), b) i d).
Jeżeli nie można ustalić podróżnego, który zabrał ze sobą
przedmioty podlegające sprawdzeniu, kolej dokonuje sprawdzenia w obecności
dwóch świadków nie należących do personelu kolejowego.
§ 5. Nadzór nad przedmiotami i zwierzętami, zabranymi do wagonu
osobowego, należy do podróżnego, z wyjątkiem wypadku, gdy podróżny
nie może sprawować tego nadzoru, ponieważ znajduje się w wagonie typu
specjalnego, wspomnianym w § 1.
§ 6. Podróżny jest odpowiedzialny za wszelką szkodę spowodowaną
przez przedmioty i zwierzęta zabrane przez niego do wagonu osobowego, jeżeli nie
udowodni, że szkoda została spowodowana z winy kolei, osoby trzeciej lub wskutek
okoliczności, których podróżny nie mógł uniknąć i
których skutkom nie mógł zapobiec.
Powyższe postanowienie nie dotyczy odpowiedzialności kolei zgodnie z art. 26.
Artykuł 16
Utrata połączenia. Odwołanie pociągów
§ 1. Jeżeli wskutek spóźnienia się pociągu utracono połączenie z
innym pociągiem lub jeżeli pociąg odwołano na całym lub częściowym jego
przebiegu, a podróżny pragnie kontynuować podróż, kolej jest
obowiązana w miarę możliwości przewieźć go wraz z bagażem bez dopłaty pociągiem,
który jedzie do tej samej stacji przeznaczenia, tą samą linią lub inną
linią należącą do zarządów kolejowych pierwotnej drogi przewozu i
który umożliwia podróżnemu przybycie do stacji przeznaczenia z
najmniejszym opóźnieniem.
§ 2. Kolej obowiązana jest w danym wypadku poświadczyć na bilecie utratę
połączenia lub odwołanie pociągu, przedłużyć w razie potrzeby czas ważności
biletu i poświadczyć ważność biletu na nową drogę, na klasę wyższą lub na pociąg
o wyższej taryfie. Taryfy lub rozkłady jazdy mogą jednak wyłączać korzystanie z
określonych pociągów.
Rozdział II
Przewóz bagażu
Artykuł 17
Przedmioty dopuszczone do przewozu
§ 1. Do przewozu jako bagaż są dopuszczone określone przedmioty
umieszczone w kufrach, koszach, walizkach, workach podróżnych lub w innym
tego rodzaju opakowaniu, jak również same te opakowania.
§ 2. Taryfy międzynarodowe mogą na określonych warunkach dopuszczać do
przewozu jako bagaż zwierzęta i przedmioty nie wymienione w § 1,
szczególnie pojazdy samochodowe towarzyszące podróżnym, przekazane
do przewozu, z przyczepami lub bez.
§ 3. Taryfy lub rozkłady jazdy mogą wyłączyć lub ograniczyć
przewóz bagażu w określonych pociągach lub rodzajach pociągów.
Artykuł 18
Przedmioty wyłączone od przewozu
Wyłączone są od przewozu jako bagaż:
a) przedmioty, których przewóz jest zabroniony choćby tylko na
terytorium jednego Państwa, przez które bagaż ma być przewieziony,
b) przedmioty, których przewóz jest zastrzeżony dla poczty,
choćby tylko na terytorium jednego Państwa, przez które bagaż ma być
przewieziony,
c) towary handlowe,
d) przedmioty przestrzenne i zbyt ciężkie,
e) materiały i przedmioty niebezpieczne, w szczególności broń nabita,
materiały i przedmioty wybuchowe i zapalne, materiały działające palnie,
trujące, radioaktywne i żrące oraz materiały budzące odrazę lub mogące
spowodować infekcję; taryfy międzynarodowe mogą dopuszczać do przewozu jako
bagaż warunkowo niektóre z tych materiałów i przedmiotów.
Artykuł 19
Nadanie i przewóz bagażu
§ 1. Bagaż można nadać do przewozu tylko za okazaniem biletu na
przejazd, ważnego co najmniej do stacji przeznaczenia bagażu, i tylko drogą
wskazaną na bilecie.
Jeżeli bilet jest ważny na przejazd kilkoma drogami lub jeżeli miejscowość
przeznaczenia jest obsługiwana przez kilka stacji, podróżny powinien
dokładnie określić drogę przewozu lub stację, do której bagaż ma być
odprawiony. Kolej nie odpowiada za skutki wynikłe z niezastosowania się
podróżnego do tego przepisu.
§ 2. Jeżeli taryfy to przewidują, podróżny może w czasie ważności
swego biletu na przejazd nadać do przewozu bagaż albo na całą drogę przewozu od
stacji wyjazdu do stacji przeznaczenia, albo na dowolne odcinki tej drogi.
§ 3. Taryfy określają, czy i na jakich warunkach bagaż może być
odprawiony bez okazania biletu lub inną drogą niż wskazana na okazanym bilecie.
Jeżeli taryfy przewidują przyjmowanie bagażu do przewozu bez okazania biletu,
postanowienia Przepisów ujednoliconych, dotyczące praw i
obowiązków podróżnego odnośnie do jego bagażu, stosuje się
odpowiednio do nadawcy bagażu.
§ 4. Opłatę za przewóz bagażu uiszcza się przy nadaniu.
§ 5. Poza tym nadanie bagażu do przewozu regulują przepisy obowiązujące
na stacji nadania.
§ 6. Zgodnie z przepisami obowiązującymi na stacji nadania
podróżny może wskazać pociąg, którym jego bagaż powinien być
wysłany. Jeżeli podróżny nie skorzysta z tego prawa, bagaż wysyła się
najbliższym odpowiednim pociągiem.
Jeżeli bagaż musi być przeładowany na stacji pośredniej, dalszy jego
przewóz powinien odbyć się najbliższym pociągiem, przeznaczonym do
regularnego przewozu bagażu.
Przewóz bagażu na wyżej wymienionych warunkach może odbywać się tylko
wówczas, gdy nie stoją temu na przeszkodzie formalności wymagane na
stacji nadania lub w drodze przez władze celne lub inne władze administracyjne.
Artykuł 20
Kwit bagażowy
§ 1. Przy nadaniu bagażu wydaje się podróżnemu kwit bagażowy.
§ 2. Kwity bagażowe wydawane dla przewozów międzynarodowych
powinny mieć skrót CIV. Przejściowo dopuszczalne jest używanie znaku ď.
§ 3. Taryfy międzynarodowe lub umowy między kolejami określają formę,
treść, jak również język i czcionki, jakie powinny być stosowane przy
drukowaniu i wypełnianiu kwitów bagażowych.
§ 4. Jeżeli taryfy międzynarodowe nie przewidują wyjątków, kwit
bagażowy powinien zawierać następujące dane:
a) nazwę stacji nadania i przeznaczenia,
b) drogę przewozu,
c) dzień nadania i pociąg, którym bagaż ma być wysłany,
d) liczbę podróżnych,
e) liczbę i masę sztuk bagażu,
f) wysokość opłaty za przewóz i innych opłat.
§ 5. Podróżny przyjmując kwit bagażowy powinien się upewnić, czy
kwit ten został sporządzony zgodnie z jego wskazówkami.
Artykuł 21
Stan, opakowanie i oznakowanie bagażu
§ 1. Kolej może odmówić przyjęcia bagażu, którego stan
jest wadliwy lub którego opakowanie jest niedostateczne albo nosi
widoczne ślady uszkodzenia. Jeżeli kolej mimo to przyjmie bagaż, ma ona prawo
zamieścić na kwicie bagażowym stosowną uwagę. Przyjęcie przez podróżnego
kwitu bagażowego zawierającego taką uwagę uważa się za dowód uznania
przez podróżnego zasadności tej uwagi.
§ 2. Podróżny obowiązany jest podać na każdej sztuce bagażu w
dobrze widocznym miejscu, wyraźnie oraz w sposób nie pozwalający na
wytarcie i wyłączający jakąkolwiek pomyłkę:
a) swoje nazwisko i adres,
b) stację i kraj przeznaczenia.
Oznaczenia dotyczące poprzednich przewozów podróżny powinien
usunąć lub uczynić nieczytelnymi. Kolej ma prawo odmówić przyjęcia do
przewozu sztuk bagażu bez ustalonych oznaczeń.
Artykuł 22
Odpowiedzialność podróżnego. Sprawdzenie. Dopłaty
§ 1. Podróżny ponosi odpowiedzialność za wszelkie następstwa
nieprzestrzegania postanowień art. 17, 18 i art. 21 § 2.
§ 2. Jeżeli ustawy lub przepisy Państwa, na którego terytorium
zdarzy się taki przypadek, tego nie zabraniają, w razie uzasadnionego
domniemania naruszenia przepisów, kolej ma prawo sprawdzić, czy zawartość
bagażu odpowiada przepisom. Podróżnego wzywa się do uczestniczenia przy
sprawdzeniu. Jeżeli podróżny nie zjawi się lub nie jest osiągalny,
sprawdzenie powinno być dokonane w obecności dwóch świadków nie
należących do personelu kolejowego.
§ 3. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów koszty sprawdzenia
powinien zapłacić podróżny.
W razie naruszenia postanowień artykułów 17 i 18 kolej może pobrać
dopłatę ustaloną w taryfach międzynarodowych, niezależnie od zapłacenia
różnicy w opłacie za przewóz i wynagrodzenia ewentualnej szkody.
Artykuł 23
Wydanie
§ 1. Bagaż wydaje się za zwrotem kwitu bagażowego i po zapłaceniu
ewentualnych należności obciążających przesyłkę. Kolej ma prawo, lecz nie jest
obowiązana sprawdzać, czy posiadacz kwitu bagażowego jest uprawniony do odbioru
bagażu.
§ 2. Za równoznaczne z wydaniem bagażu posiadaczowi kwitu
bagażowego uważa się dokonane zgodnie z obowiązującymi przepisami stacji
wydania:
a) przekazanie bagażu organom celnym lub podatkowym do ich pomieszczeń
ekspedycyjnych lub składów, jeżeli nie są one pod nadzorem kolei,
b) przekazanie żywych zwierząt osobom trzecim na przechowanie.
§ 3. Posiadacz kwitu bagażowego ma prawo żądać na stacji przeznaczenia
bagażu wydania go w punkcie wydania natychmiast po przybyciu pociągu,
którym bagaż powinien być przewieziony, i po upływie czasu potrzebnego do
przygotowania bagażu do wydania, a w stosownym wypadku - również do
załatwienia formalności wymaganych przez władze celne lub inne władze
administracyjne.
§ 4. W razie nieoddania kwitu bagażowego, kolej jest obowiązana wydać
bagaż tylko tej osobie, która udowodni, że ma do niego prawo; jeżeli
dowód ten zostanie uznany za niewystarczający, kolej może żądać
zabezpieczenia.
§ 5. Bagaż wydaje się na stacji, do której go nadano. Jeżeli
jednak okoliczności na to pozwalają i nie sprzeciwiają się temu przepisy celne
lub innych władz administracyjnych, bagaż może być, na żądanie posiadacza kwitu
bagażowego, zgłoszone we właściwym czasie, zwrócony na stacji nadania lub
wydany na stacji pośredniej za zwrotem kwitu bagażowego lub, jeżeli taryfy to
przewidują, za okazaniem biletu.
§ 6. Posiadacz kwitu bagażowego, któremu nie wydano bagażu na
warunkach określonych w § 3, może żądać stwierdzenia na kwicie bagażowym
dnia i godziny, w których żądał wydania tego bagażu.
§ 7. Na żądanie osoby uprawnionej kolej jest obowiązana sprawdzić bagaż
w jej obecności w celu stwierdzenia istniejącej zdaniem tej osoby szkody. Jeżeli
kolej nie uczyniła zadość temu żądaniu, posiadacz kwitu bagażowego ma prawo
odmówić przyjęcia bagażu.
§ 8. Poza tym wydanie bagażu odbywa się zgodnie z przepisami
obowiązującymi na stacji wydania.
Rozdział III
Wspólne postanowienia dla przewozu osób i bagażu
Artykuł 24
Przestrzeganie przepisów władz administracyjnych
Podróżny jest obowiązany zastosować się do przepisów wydawanych
przez władze celne i inne władze administracyjne, zarówno w odniesieniu
do jego osoby, jak i zabranych ze sobą zwierząt oraz bagażu nadanego i bagażu
ręcznego. Podróżny powinien być obecny przy rewizji bagażu ręcznego i
nadanego, chyba że ustawy i przepisy danego Państwa dopuszczają wyjątki w tym
zakresie. Kolej nie bierze na siebie odpowiedzialności wobec podróżnego
za szkody spowodowane niezastosowaniem się przez niego do tych
obowiązków.
Artykuł 25
Zwroty i dopłaty
§ 1. Opłatę za przewóz zwraca się całkowicie lub częściowo,
jeżeli:
a) bilet nie został wykorzystany lub został wykorzystany tylko częściowo,
b) z powodu braku miejsca bilet został wykorzystany w klasie niższej lub w
pociągu kategorii niższej od tej, na którą został wydany,
c) bagaż został odebrany na stacji nadania lub wydany na stacji pośredniej.
§ 2. Taryfy międzynarodowe ustalają, jakie dokumenty i zaświadczenia
należy przedstawić w celu uzasadnienia wniosku o zwrot należności, jak
również same należności oraz wysokość potrąceń. Taryfy te mogą jednak w
określonych wypadkach wyłączyć zwrot należności za przewóz lub uzależnić
go do spełnienia określonych warunków.
§ 3. Nie przyjmuje się wniosku o zwrot, opartego na postanowieniach
powyższych paragrafów oraz artykułu 10 § 1 lit. b), jeżeli nie
został on przedstawiony kolei w terminie sześciu miesięcy. Termin ten w
odniesieniu do biletów rozpoczyna się od dnia następnego po dniu upływu
czasu ich ważności, a w stosunku do kwitów bagażowych - od dnia ich
sporządzenia.
§ 4. W razie niewłaściwego zastosowania taryfy lub omyłki w obliczeniu
lub pobraniu opłaty za przewóz i innych opłat, kolej powinna
zwrócić nadpłatę, a podróżny wyrównać niedobór,
jeżeli nadpłata lub niedobór przekracza 1 jednostkę obrachunkową w
stosunku do jednego biletu lub kwitu bagażowego.
§ 5. Do obliczania nadpłaty lub niedoboru stosuje się urzędowy kurs
przerachowania walut z dnia pobrania opłaty za przewóz. Jeżeli płatność
następuje w innej walucie niż ta, w której pobrano opłatę za
przewóz, stosuje się kurs z dnia, w którym dokonano płatności.
§ 6. W wypadkach nie uregulowanych w niniejszym artykule i w razie braku
umów między kolejami stosuje się przepisy obowiązujące w Państwie
nadania.
TYTUŁ III
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Rozdział I
Odpowiedzialność kolei za śmierć i zranienie podróżnych
Artykuł 26
Podstawa odpowiedzialności
§ 1. Kolej odpowiada za szkody powstałe w wyniku śmierci, zranienia lub
wszelkiego innego naruszenia fizycznego lub umysłowego stanu zdrowia
podróżnego, spowodowane w wyniku wypadku związanego z ruchem kolejowym,
powstałego podczas przebywania podróżnego w wagonie albo przy wsiadaniu
lub wysiadaniu z wagonu.
Kolej odpowiada ponadto za szkodę wynikłą na skutek uszkodzenia bądź
całkowitej lub częściowej utraty rzeczy, które podróżny będący
ofiarą wypadku miał przy sobie lub wiózł ze sobą jako bagaż ręczny;
dotyczy to również zwierząt, które podróżny miał ze sobą.
§ 2. Kolej jest zwolniona od odpowiedzialności:
a) jeżeli wypadek został spowodowany przez okoliczności zewnętrzne w stosunku
do ruchu kolei, których kolej mimo zastosowania niezbędnej w powstałej
sytuacji staranności nie mogła uniknąć ani których skutkom nie mogła
zapobiec;
b) całkowicie lub częściowo w zakresie, w jakim wypadek nastąpił z winy
podróżnego lub wskutek jego zachowania się niezgodnego z normalnym
zachowaniem się podróżnych;
c) jeżeli wypadek został spowodowany zachowaniem się osoby trzeciej oraz
jeżeli kolej - mimo zastosowania nakazanej sytuacją staranności - nie mogła
uniknąć takiego zachowania się i którego skutkom nie mogła zapobiec;
jeżeli odpowiedzialność kolei nie jest wyłączona w myśl postanowień poprzedniego
ustępu, ponosi ona pełną odpowiedzialność, uwzględniając ograniczenia
Przepisów ujednoliconych, z zastosowaniem ewentualnego regresu w stosunku
do osoby trzeciej.
§ 3. Przepisy ujednolicone nie naruszają odpowiedzialności, jaka może
ciążyć na kolei w wypadkach nie przewidzianych w § 1.
§ 4. Koleją odpowiedzialną w rozumieniu niniejszego rozdziału jest ta
kolej, która zgodnie z listą przewidzianą w art. 3 i 10 konwencji
eksploatuje linię, na której zdarzył się wypadek. Jeżeli według
wymienionej listy linia ta jest eksploatowana wspólnie przez dwie koleje,
każda z nich jest odpowiedzialna.
Artykuł 27
Odszkodowanie w razie śmierci podróżnego
§ 1. W razie śmierci podróżnego odszkodowanie obejmuje:
a) niezbędne koszty, spowodowane śmiercią podróżnego, a w
szczególności koszty przewozu zwłok, pogrzebu i spalenia,
b) jeżeli śmierć nie nastąpiła natychmiast, odszkodowanie określone w
artykule 28.
§ 2. Jeżeli wskutek śmierci podróżnego osoby, w stosunku do
których miał on lub miałby w przyszłości ustawowy obowiązek
alimentacyjny, utraciły jedynego żywiciela, również i ta strata podlega
wyrównaniu. Roszczenie o odszkodowanie osób pozostających na
utrzymaniu podróżnego, który nie był do tego ustawowo zobowiązany,
podlega prawu krajowemu.
Artykuł 28
Odszkodowanie w razie zranienia podróżnego
W razie zranienia lub wszelkiego innego naruszenia fizycznego lub umysłowego
stanu zdrowia podróżnego, odszkodowanie obejmuje:
a) niezbędne koszty, a w szczególności koszty leczenia i przewozu,
b) zadośćuczynienie stratom powstałym na skutek całkowitej lub częściowej
utraty zdolności do pracy bądź na skutek spowodowanego wypadkiem zwiększenia
potrzeb.
Artykuł 29
Naprawienie innych szkód
Prawo krajowe określa, czy i w jakiej mierze kolej jest zobowiązana do
odszkodowania za szkody inne niż przewidziane w artykułach 27 i 28, a w
szczególności za szkody moralne i fizyczne (pretium doloris) oraz
estetyczne.
Artykuł 30
Forma i ograniczenie odszkodowania w razie śmierci lub zranienia
podróżnego
§ 1. Odszkodowanie przewidziane w artykule 27 § 2 i w artykule 28
lit. b) powinno być uiszczone w formie pieniężnej. Jednakże w razie gdy prawo
krajowe dopuszcza przyznanie renty, odszkodowanie uiszcza się w tej formie,
jeśli poszkodowany podróżny lub osoby uprawnione, wymienione w artykule
27 § 2, żądają wypłaty renty.
§ 2. Wysokość odszkodowania przyznanego zgodnie z § 1 określa
prawo krajowe. Jednakże przy stosowaniu Przepisów ujednoliconych ustala
się dla każdego podróżnego górną granicę w wysokości 70.000
jednostek obrachunkowych jako kwotę jednorazową lub jako rentę roczną,
odpowiadającą tej sumie, jeżeli prawo krajowe przewiduje granicę maksymalną o
niższej wysokości.
Artykuł 31
Ograniczenie odszkodowania w razie uszkodzenia lub utraty rzeczy
Jeżeli kolej odpowiada na podstawie artykułu 26 § 1 ust. 2, to
górna granica odszkodowania wynosi 700 jednostek obrachunkowych dla
każdego podróżnego.
Artykuł 32
Zakaz ograniczenia odpowiedzialności
Postanowienia taryfowe i porozumienia specjalne między koleją i
podróżnym, na których mocy odpowiedzialność kolei w razie śmierci
lub zranienia podróżnego ma być z góry całkowicie lub częściowo
wyłączona albo które miałyby na celu przerzucenie ciężaru dowodu
spoczywającego na kolei lub które ustalałyby kwoty maksymalne niższe
aniżeli określone w artykule 30 § 2 i w artykule 31, są nieważne.
Nieważność ta nie pociąga jednak za sobą nieważności umowy przewozu.
Artykuł 33
Przewozy mieszane
§ 1. Z zastrzeżeniem postanowień § 2 postanowienia dotyczące
odpowiedzialności kolei w razie śmierci i zranienia podróżnego nie mają
zastosowania do szkód, które powstały podczas przewozu na linii
nie będącej drogą żelazną, wpisanej na listę linii w myśl artykułów 3 i
10 konwencji.
§ 2. Jeżeli jednak wagony kolejowe przewozi się promem, postanowienia o
odpowiedzialności kolei w razie śmierci i zranienia podróżnego stosuje
się do szkód wymienionych w artykule 26 § 1 i spowodowanych wskutek
wypadku związanego z ruchem kolejowym, który zdarzył się w czasie
przebywania podróżnego w wymienionych wagonach albo przy wysiadaniu z
nich lub wsiadaniu do nich.
Przy stosowaniu postanowień niniejszego paragrafu przez określenie
"Państwo, na którego terytorium zdarzył się wypadek", rozumie
się Państwo, pod którego banderą płynął prom.
§ 3. Jeżeli wskutek wyjątkowych okoliczności kolej jest zmuszona
przerwać czasowo ruch i przewozi bądź zleca przewóz podróżnych
innym środkiem komunikacji, to odpowiada ona według prawa obowiązującego dla
tego rodzaju komunikacji. Niemniej jednak obowiązują w dalszym ciągu
postanowienia artykułu 18 konwencji, jak również postanowienia
artykułów 8, 48-53 i 55 Przepisów ujednoliconych.
Rozdział II
Odpowiedzialność kolei za bagaż
Artykuł 34
Współodpowiedzialność kolei
§ 1. Kolej, która przyjęła bagaż do przewozu i wydała kwit
bagażowy, odpowiada za wykonanie przewozu na całej drodze aż do wydania.
§ 2. Każda następna kolej przez samo przyjęcie bagażu uczestniczy w
umowie przewozu i przyjmuje wynikające z niej obowiązki; nie narusza to jednak
postanowień artykułu 51 § 3 dotyczących kolei przeznaczenia.
Artykuł 35
Zakres odpowiedzialności
§ 1. Kolej odpowiada za szkodę powstałą wskutek całkowitego lub
częściowego zaginięcia lub uszkodzenia bagażu w czasie od przyjęcia do przewozu
aż do wydania, jak również za szkodę spowodowaną opóźnionym
wydaniem.
§ 2. Kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie,
uszkodzenie lub opóźnienie w wydaniu nastąpiło z winy podróżnego,
z powodu jego zlecenia nie wywołanego winą kolei, z powodu wady własnej bagażu
albo wskutek okoliczności, których kolej nie mogła uniknąć i
których skutkom nie mogła zapobiec.
§ 3. Kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie
lub uszkodzenie nastąpiło wskutek szczególnego niebezpieczeństwa,
wynikającego z jednej lub kilku niżej wymienionych okoliczności:
a) braku lub usterki opakowania,
b) specjalnych właściwości bagażu,
c) nadania jako przesyłki bagażowej przedmiotów wyłączonych od
przewozu.
Artykuł 36
Ciężar dowodu
§ 1. Dowód, że opóźnienie w wydaniu, zaginięcie lub
uszkodzenie spowodowane zostało przez jedną z okoliczności przewidzianych w
artykule 35 § 2, ciąży na kolei.
§ 2. Jeżeli kolej wykaże, że ze względu na okoliczności danego przypadku
zaginięcie lub uszkodzenie mogło wyniknąć z jednego lub kilku
szczególnych niebezpieczeństw, przewidzianych w artykule 35 § 3,
istnieje domniemanie, że szkoda z nich wynikła.
Osoba uprawniona zachowuje jednak prawo udowodnienia, że szkoda nie została
spowodowana, całkowicie lub częściowo, przez jedno z tych niebezpieczeństw.
Artykuł 37
Domniemanie zaginięcia bagażu
§ 1. Osoba uprawniona może bez dalszych dowodów uważać sztukę
bagażu za zaginioną, jeżeli jej nie wydano lub nie przygotowano do wydania w
ciągu czternastu dni od chwili zażądania jej wydania stosownie do artykułu 23
§ 3.
§ 2. Jeżeli sztuka bagażu, uznana za zaginioną, zostanie odnaleziona w
ciągu roku od zażądania jej wydania, kolej jest obowiązana zawiadomić o tym
osobę uprawnioną, jeżeli miejsce jej zamieszkania jest znane lub można je
ustalić.
§ 3. W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu takiego zawiadomienia osoba
uprawniona może żądać, aby wydano jej bagaż na jednej ze stacji na drodze
przewozu. W tym wypadku opłaca koszty przewozu bagażu od stacji nadania do
stacji, na której ma nastąpić wydanie, i zwraca otrzymane odszkodowanie,
po potrąceniu kosztów objętych tym odszkodowaniem. Osoba uprawniona
zachowuje jednak prawo do odszkodowania z tytułu opóźnionego wydania,
przewidziane w artykule 40.
§ 4. Jeżeli odnalezionej sztuki nie zażądano w terminie przewidzianym w
§ 3 lub jeżeli odnaleziono ją dopiero po upływie roku od zażądania jej
wydania, kolej rozporządza nią według ustaw i przepisów swego Państwa.
Artykuł 38
Odszkodowanie w razie zaginięcia bagażu
§ 1. Kolej jest obowiązana zapłacić za całkowite lub częściowe
zaginięcie bagażu, bez dalszego odszkodowania:
a) jeżeli udowodniono wysokość szkody, odszkodowanie równe wysokości
szkody, najwyżej jednak 34 jednostki obrachunkowe za brakujący kilogram masy
brutto lub 500 jednostek obrachunkowych za sztukę bagażu,
b) jeżeli nie udowodniono wysokości szkody, kwotę zryczałtowaną, licząc po 10
jednostek obrachunkowych za brakujący kilogram masy brutto lub 150 jednostek
obrachunkowych za sztukę bagażu.
Rodzaj odszkodowania za brakujący kilogram lub za sztukę bagażu ustalają
taryfy międzynarodowe.
§ 2. Kolej zwraca ponadto opłatę za przewóz bagażu, opłaty celnej
i inne kwoty, zapłacone przy przewozie zaginionej sztuki bagażu.
Artykuł 39
Odszkodowanie w razie uszkodzenia bagażu
§ 1. W razie uszkodzenia bagażu kolej obowiązana jest zapłacić, bez
dalszego odszkodowania, kwotę, która odpowiada obniżeniu się wartości
bagażu.
§ 2. Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:
a) jeżeli cały bagaż doznał obniżenia wartości wskutek uszkodzenia - kwoty,
którą należałoby zapłacić w razie całkowitego zaginięcia,
b) jeżeli tylko część bagażu doznała obniżenia wartości wskutek uszkodzenia -
kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia części, która
doznała obniżenia wartości.
Artykuł 40
Odszkodowanie za opóźnienie w wydaniu bagażu
§ 1. W razie opóźnienia w wydaniu bagażu kolej jest obowiązana
zapłacić za każde rozpoczęte 24 godziny, licząc od chwili, kiedy zażądano
wydania, najwyżej jednak za 14 dni:
a) jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wskutek opóźnienia powstała
szkoda łącznie z uszkodzeniem bagażu, odszkodowanie w wysokości szkody,
które nie może przekraczać 0,40 jednostki obrachunkowej za kilogram masy
brutto lub 7 jednostek obrachunkowych za sztukę bagażu wydanego z
opóźnieniem,
b) jeżeli osoba uprawniona nie udowodni, że wskutek opóźnienia
powstała szkoda, odszkodowanie zryczałtowane w wysokości 0,07 jednostki
obrachunkowej za kilogram masy brutto lub 1,40 jednostki obrachunkowej za sztukę
bagażu wydanego z opóźnieniem.
Rodzaj odszkodowania za kilogram lub za sztukę ustalają taryfy
międzynarodowe.
§ 2. Przy zaginięciu całego bagażu nie można płacić odszkodowania
zgodnie z postanowieniami § 1 obok odszkodowania wynikającego z postanowień
artykułu 38.
§ 3. W razie częściowego zaginięcia bagażu, odszkodowanie to płaci się
zgodnie z § 1 za część nie zaginioną.
§ 4. W razie uszkodzenia bagażu, nie będącego następstwem
opóźnionego wydania, płaci się odszkodowanie zgodnie z postanowieniami
§ 1, ewentualnie wraz z odszkodowaniem przewidzianym w artykule 39.
§ 5. W żadnym wypadku odszkodowanie łączne przewidziane w § 1 i
odszkodowanie przewidziane w artykułach 38 i 39 nie może być wyższe niż
odszkodowanie, które należałoby zapłacić w razie całkowitego zaginięcia
bagażu.
Artykuł 41
Pojazdy samochodowe towarzyszące podróżnym
§ 1. Jeżeli pojazd samochodowy towarzyszący podróżnym zostanie z
winy kolei z opóźnieniem załadowany lub wydany, kolej płaci
odszkodowanie, pod warunkiem że osoba uprawniona udowodni, że w wyniku tego
powstała szkoda; przy czym kwota odszkodowania nie może przekraczać opłaty za
przewóz pojazdu.
§ 2. Jeżeli z powodu opóźnienia załadunku z winy kolei osoba
uprawniona zrezygnuje z wykonania umowy przewozu, to otrzymuje zwrot zapłaty za
przewóz pojazdu i podróżnych. Jeżeli osoba ta udowodni, że z
powodu opóźnienia powstała szkoda, może żądać dodatkowo odszkodowania,
które nie może przekraczać wysokości opłaty za przewóz pojazdu.
§ 3. W razie całkowitego lub częściowego zagubienia pojazdu osoba
uprawniona otrzymuje odszkodowanie za udokumentowaną szkodę, obliczone z
uwzględnieniem obecnej wartości pojazdu, które nie może przekraczać kwoty
4000 jednostek obrachunkowych. Przyczepa z ładunkiem lub bez traktowana jest
jako pojazd.
§ 4. Jeżeli chodzi o przedmioty pozostawione w pojazdach, kolej
odpowiada tylko za szkody wynikłe z jej winy. Łączna kwota odszkodowania nie
może przekraczać 700 jednostek obrachunkowych.
Za przedmioty pozostawione na pojazdach kolej nie ponosi odpowiedzialności.
§ 5. Pozostałe postanowienia o odpowiedzialności przy przewozie bagażu
dotyczą również przewozu pojazdów samochodowych, towarzyszących
podróżnym.
Rozdział III
Wspólne postanowienia dotyczące odpowiedzialności
Artykuł 42
Odszkodowanie w razie winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa
Postanowień artykułów 30, 31, 38-41 Przepisów ujednoliconych
oraz postanowień prawa krajowego, które ograniczają odszkodowanie do
określonej wysokości, nie stosuje się, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub
rażącego niedbalstwa kolei.
Jeżeli jednak zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie wydania bagażu
powstało na skutek rażącego niedbalstwa kolei, odszkodowanie jest ograniczone do
podwójnej wysokości maksymalnych kwot, przewidzianych w artykułach 38-41.
Artykuł 43
Oprocentowanie odszkodowania
§ 1. Osoba uprawniona może żądać odsetek od odszkodowania, obliczonych w
wysokości pięciu procent w stosunku rocznym, przy czym odsetki są naliczane od
dnia reklamacji, zgodnie z artykułem 49, a w razie braku reklamacji - od dnia
wniesienia powództwa sądowego.
§ 2. Jednakże przy odszkodowaniu należnym na podstawie artykułów
27 i 28 odsetki są naliczane dopiero od dnia, w którym nastąpiły fakty
stanowiące podstawę do określenia wysokości odszkodowania, gdy ten dzień jest
późniejszy od dnia złożenia reklamacji lub wniesienia powództwa
sądowego.
§ 3. Przy przewozie bagażu można żądać odsetek dopiero wtedy, gdy
odszkodowanie przekracza 4 jednostki obrachunkowe na kwit bagażowy.
§ 4. Jeżeli osoba uprawniona nie złoży kolei w wyznaczonym terminie
dokumentów potrzebnych do ostatecznego załatwienia reklamacji, bieg
odsetek zawiesza się na czas od upływu tego terminu aż do złożenia
dokumentów.
Artykuł 44
Odpowiedzialność w razie wypadku nuklearnego
Kolej jest zwolniona od odpowiedzialności ciążącej na niej na podstawie
Przepisów ujednoliconych, jeżeli szkoda powstała wskutek wypadku
nuklearnego i jeżeli według ustaw i przepisów o odpowiedzialności w
dziedzinie energii nuklearnej, obowiązujących w danym Państwie, właściciel
urządzenia nuklearnego lub równorzędna mu osoba odpowiada za tę szkodę.
Artykuł 45
Odpowiedzialność kolei za swoich pracowników
Kolej odpowiada za swoich pracowników oraz za inne osoby,
którymi posługuje się przy wykonywaniu przewozu. Jeżeli jednak pracownicy
kolei i inne osoby na żądanie podróżnego spełniają usługi, do
których kolej nie jest zobowiązana, uważa się ich za działających na
rachunek podróżnego, któremu spełniają te usługi.
Artykuł 46
Roszczenia szczególne
We wszystkich wypadkach, w których mają zastosowanie Przepisy
ujednolicone, można wystąpić przeciwko kolei z roszczeniem o odszkodowanie bez
względu na tytuł, na jakim jest ono oparte, tylko na warunkach i w granicach
przewidzianych w niniejszych przepisach.
To samo dotyczy również roszczeń dochodzonych od pracowników
kolei i innych osób, za które kolej odpowiada na podstawie
artykułu 45.
Artykuł 47
Postanowienia szczególne
§ 1. Z zastrzeżeniem artykułu 41 kolej odpowiada za szkody powstałe na
skutek opóźnienia, odwołania pociągu lub utraty połączenia, zgodnie z
ustawami i przepisami Państwa, w który nastąpiło zdarzenie, powodujące te
szkody.
§ 2. Z zastrzeżeniem artykułu 26 kolej odpowiada za przedmioty i
zwierzęta, nad którymi nadzór należy do podróżnych w myśl
artykułu 15 § 5, jak również za przedmioty, które
podróżny ma przy sobie, tylko w razie gdy szkoda powstała z winy kolei.
§ 3. Pozostałych artykułów tytułu III i IV nie stosuje się w
wypadkach określonych w § 1 i 2.
TYTUŁ IV
Dochodzenie roszczeń
Artykuł 48
Stwierdzenie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia bagażu
§ 1. Jeżeli kolej ujawni lub przypuszcza albo też osoba uprawniona
twierdzi, że bagaż częściowo zaginął lub został uszkodzony, jest ona obowiązana
niezwłocznie, w miarę możliwości w obecności osoby uprawnionej, stwierdzić
protokolarnie, w zależności od rodzaju szkody, stan i masę bagażu oraz, jeżeli
to możliwe, rozmiar i przyczynę szkody, jak również czas jej powstania.
Jeden odpis tego protokołu wręcza się nieodpłatnie osobie uprawnionej.
§ 2. Jeżeli osoba uprawniona nie uznaje stwierdzeń protokołu, może ona
żądać ustalenia stanu i masy bagażu, jak również przyczyn i rozmiaru
szkody przez rzeczoznawcę powołanego przez obie strony lub przez sąd.
Postępowanie to podlega ustawom i przepisom Państwa, w którym odbywa się
ustalenie szkody.
§ 3. W razie zaginięcia sztuk bagażu, osoba uprawniona, dla ułatwienia
kolei poszukiwań, jest obowiązana podać możliwie dokładny opis zaginionych sztuk
bagażu.
Artykuł 49
Reklamacje
§ 1. Reklamacje dotyczące odpowiedzialności kolei w razie śmierci i
zranienia podróżnych należy wnosić na piśmie do jednej z podanych niżej
kolei:
a) kolei odpowiedzialnej; jeżeli zgodnie z artykułem 26 § 4 dwie koleje
są odpowiedzialne - do jednej z nich,
b) kolei wyjazdu,
c) kolei przeznaczenia,
d) kolei miejsca zamieszkania lub miejsca stałego pobytu podróżnego,
jeśli siedziba kolei znajduje się na terenie Państwa uczestniczącego w
konwencji.
§ 2. Pozostałe reklamacje z umowy przewozu należy wnosić na piśmie do
kolei określonej w art. 51 § 2 i 3. Przy ostatecznym załatwianiu reklamacji
kolej może żądać zwrotu biletu lub kwitu bagażowego.
§ 3. Do wnoszenia reklamacji są powołane osoby uprawnione w myśl
artykułu 50 do sądowego dochodzenia roszczeń przeciwko kolei.
§ 4. Bilety, kwity bagażowe i inne dokumenty, które uprawniona
osoba chce dołączyć do reklamacji, należy przedstawić w oryginale lub odpisie,
na żądanie kolei z odpowiednim uwierzytelnieniem.
Artykuł 50
Osoby uprawnione do sądowego dochodzenia roszczeń przeciwko kolei
Prawo powództwa sądowego przeciwko kolei z tytułu umowy przewozu
przysługuje tylko osobie, która przedstawi bilet lub kwit bagażowy albo w
inny sposób udowodni swoje uprawnienie.
Artykuł 51
Koleje, przeciwko którym mogą być wytoczone powództwa sądowe
§ 1. Powództwa sądowe z tytułu odpowiedzialności kolei za śmierć
lub zranienie podróżnych można wytoczyć tylko przeciwko kolei
odpowiedzialnej zgodnie z postanowieniami artykułu 26 § 4. W razie
wspólnej eksploatacji linii przez dwie koleje, powód może wybierać
pomiędzy tymi kolejami.
§ 2. Powództwa sądowe o zwrot kwoty zapłaconej na podstawie umowy
przewozu można wytoczyć przeciwko kolei, która pobrała tę kwotę, albo
przeciwko kolei, na której rzecz pobrano tę kwotę.
§ 3. Inne powództwa sądowe wynikające z umowy przewozu można
wytaczać przeciwko kolei wyjazdu, kolei przeznaczenia lub przeciwko tej kolei,
na której liniach nastąpiło zdarzenie uzasadniające roszczenie. Kolej
przeznaczenia może być jednak pozwana nawet wtedy, gdy nie otrzymała bagażu.
§ 4. Jeżeli powód ma prawo wyboru pomiędzy kilkoma kolejami, jego
prawo wyboru wygasa z chwilą wytoczenia powództwa przeciwko jednej z tych
kolei.
§ 5. Powództwo sądowe można wytoczyć przeciwko innej kolei niż
wskazane w § 2 i 3, jeżeli zostało ono wytoczone jako powództwo
wzajemne lub w drodze zarzutu w związku z roszczeniem głównym,
wynikającym z tej samej umowy przewozu.
Artykuł 52
Właściwość
§ 1. Jeżeli umowy międzypaństwowe lub dokumenty koncesyjne nie stanowią
inaczej, powództwa sądowe z tytułu odpowiedzialności kolei za śmierć lub
zranienie podróżnych mogą być wniesione tylko przed właściwy sąd Państwa,
na którego terenie zdarzył się wypadek z podróżnym.
§ 2. Jeżeli umowy międzypaństwowe lub dokumenty koncesyjne nie stanowią
inaczej, powództwo sądowe z tytułu innych roszczeń, określonych w
Przepisach ujednoliconych, może być wniesione tylko przed właściwy sąd Państwa,
do którego należy pozwana kolej.
Jeżeli kolej eksploatuje w różnych Państwach samodzielne sieci
kolejowe, każdą z tych sieci w rozumieniu niniejszego artykułu uważa się za
oddzielną kolej.
Artykuł 53
Wygaśnięcie roszczeń przeciwko kolei wynikających z tytułu odpowiedzialności
kolei za śmierć i zranienie podróżnych
§ 1. Wszystkie roszczenia osoby uprawnionej z tytułu odpowiedzialności
kolei za śmierć lub zranienie podróżnych wygasają, jeśli
najpóźniej do upływu trzech miesięcy od uzyskania wiadomości o wypadku
nie zgłosiła go kolei, do której mogą być składane reklamacje zgodnie z
postanowieniami artykułu 49 § 1. Jeżeli osoba uprawniona zgłasza kolei
wypadek ustnie, kolej wystawia jej potwierdzenie zgłoszenia ustnego.
§ 2. Roszczenia nie wygasają jednak:
a) gdy osoba uprawniona w terminie przewidzianym w § 1 zgłosi reklamację
do jednej z kolei wymienionych w artykule 49 § 1;
b) gdy kolej odpowiedzialna lub jeżeli zgodnie z artykułem 26 § 4 dwie
koleje są odpowiedzialne - jedna z nich w terminie przewidzianym w § 1 w
inny sposób dowiedziała się o wypadku podróżnego;
c) gdy w wyniku okoliczności, których nie można przypisać osobie
uprawnionej, wypadek nie został zgłoszony w ogóle lub został zgłoszony
nie w terminie;
d) gdy osoba uprawniona udowodni, że wypadek zdarzył się z winy kolei.
Artykuł 54
Wygaśnięcie roszczeń przeciwko kolei wynikających z tytułu umowy o
przewóz bagażu
§ 1. Z chwilą odebrania bagażu przez osobę uprawnioną wygasają wszelkie
roszczenia przeciwko kolei, wynikające z umowy przewozu, z tytułu
opóźnienia w wydaniu, częściowego zaginięcia lub uszkodzenia.
§ 2. Nie wygasają jednak roszczenia:
a) z tytułu częściowego zaginięcia lub uszkodzenia, jeżeli:
1) zaginięcie lub uszkodzenie zostało stwierdzone zgodnie z artykułem 48
przed odbiorem bagażu przez osobę uprawnioną,
2) tylko z winy kolei zaniedbano stwierdzenia szkody, którego należało
dokonać zgodnie z artykułem 48,
b) za szkody nie dające się zauważyć z zewnątrz, stwierdzone dopiero po
odbiorze bagażu przez osobę uprawnioną, jeżeli:
1) stwierdzenie szkody nastąpi zgodnie z artykułem 48 zaraz po jej wykryciu,
najpóźniej jednak w ciągu trzech dni po odbiorze bagażu, oraz
2) osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem
bagażu do przewozu a jego wydaniem;
c) z tytułu opóźnienia w wydaniu, jeżeli osoba uprawniona w ciągu 21
dni zgłosi je jednej z kolei wymienionych w artykule 51 § 3;
d) jeżeli osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała z winy umyślnej lub
rażącego niedbalstwa kolei.
Artykuł 55
Przedawnienie roszczeń
§ 1. Roszczenia wynikające z odpowiedzialności kolei za śmierć i
zranienie podróżnych przedawniają się :
a) roszczenia podróżnego - po trzech latach, licząc od pierwszego dnia
po dniu, w którym nastąpił wypadek;
b) roszczenia innych osób uprawnionych - po trzech latach, licząc od
pierwszego dnia po dniu, w którym nastąpiła śmierć podróżnego,
najpóźniej jednak po pięciu latach, licząc od pierwszego dnia po dniu, w
którym nastąpił wypadek.
§ 2. Inne roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się po
upływie jednego roku. Jednakże termin przedawnienia wynosi dwa lata w
odniesieniu do roszczeń:
a) z tytułu szkody z winy umyślnej;
b) w razie oszustwa.
§ 3. Przedawnienie według § 2 rozpoczyna się przy roszczeniach:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie - od czternastego dnia po upływie
terminu przewidzianego w artykule 23 § 3;
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie
w wydaniu - od dnia wydania;
c) o zapłatę lub o zwrot opłaty za przewóz, innych kosztów lub
dopłat albo o sprostowanie, w razie niewłaściwego zastosowania taryfy, błędu w
obliczeniu lub w pobraniu - od dnia zapłaty lub, jeżeli zapłata nie nastąpiła -
od dnia, w którym zapłata powinna była nastąpić;
d) o uiszczenie dopłaty żądanej przez władze celne lub inne władze
administracyjne - od dnia, w którym władze celne lub inne władze
wystąpiły z takim żądaniem;
e) innych, dotyczących przewozu osób - od dnia upływu czasu ważności
biletu.
Dnia wskazanego jako początek przedawnienia nie wlicza się nigdy do tego
terminu.
§ 4. W razie wniesienia reklamacji zgodnie z artykułem 49, bieg
przedawnienia zawiesza się do dnia, w którym kolej udzieliła na piśmie
odmownej odpowiedzi i zwróciła załączone do reklamacji dokumenty. W razie
częściowego uwzględnienia reklamacji, przedawnienie zaczyna biec w dalszym ciągu
tylko dla spornej jeszcze części reklamacji. Obowiązek udowodnienia wniesienia
reklamacji lub udzielenia na nią odpowiedzi i zwrócenia dokumentów
ciąży na stronie powołującej się na te fakty.
Dalsze reklamacje, dotyczące tego samego roszczenia, nie zawieszają biegu
przedawnienia.
§ 5. Roszczeń przedawnionych nie można dochodzić nawet w drodze
powództwa wzajemnego ani podnosić w drodze zarzutu.
§ 6. Z zastrzeżeniem powyższych postanowień zawieszenie i przerwanie
biegu przedawnienia reguluje prawo krajowe.
TYTUŁ V
STOSUNKI WZAJEMNE MIĘDZY KOLEJAMI
Artykuł 56
Rozrachunek między kolejami
Każda kolej jest obowiązana zapłacić kolejom uczestniczącym w przewozie
przypadający im udział w opłacie za przewóz, którą pobrała lub
powinna była pobrać.
Artykuł 57
Roszczenia zwrotne w razie zaginięcia lub uszkodzenia
§ 1. Kolei, która na podstawie Przepisów ujednoliconych
zapłaciła odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie lub uszkodzenie
bagażu, przysługuje roszczenie zwrotne przeciwko kolejom uczestniczącym w
przewozie według następujących postanowień:
a) kolej, która spowodowała szkodę, ponosi za nią wyłączną
odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilka kolei, każda z nich ponosi
odpowiedzialność za szkodę przez siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie
takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między koleje według zasad
podanych pod literą c);
c) jeżeli nie można udowodnić, że szkodę spowodowała jedna lub kilka kolei,
kwotę należnego odszkodowania dzieli się pomiędzy wszystkie koleje uczestniczące
w przewozie, z wyjątkiem tych, które udowodnią, że szkoda nie powstała na
ich liniach; podziału dokonuje się proporcjonalnie do liczby kilometrów
odległości taryfowych.
§ 2. W przypadku niewypłacalności jednej z tych kolei udział
przypadający na nią, lecz przez nią nie zapłacony, dzieli się pomiędzy wszystkie
pozostałe koleje, które uczestniczyły w przewozie, proporcjonalnie do
liczby kilometrów odległości taryfowych.
Artykuł 58
Roszczenia zwrotne przy opóźnieniu w wydaniu
Odszkodowania za opóźnienie w wydaniu reguluje artykuł 57. Jeżeli
opóźnienie to zostało spowodowane przez kilka kolei, kwotę odszkodowania
dzieli się proporcjonalnie do czasu trwania opóźnienia na ich liniach.
Artykuł 59
Postępowanie przy roszczeniach zwrotnych
§ 1. Kolej, przeciwko której wystąpiono z roszczeniem zwrotnym
przewidzianym w artykule 57 lub 58, nie może kwestionować zasadności zapłaty
dokonanej przez kolej występującą z roszczeniem zwrotnym, jeżeli odszkodowanie
zostało ustalone przez sąd po przypozwaniu jej w należyty sposób i po
umożliwieniu jej przystąpienia do sporu w charakterze interwenienta. Sąd
orzekający w sprawie głównej ustala terminy dla przypozwania i
interwencji.
§ 2. Kolej występująca z roszczeniem zwrotnym powinna pozwać jednym i
tym samym pozwem wszystkie zainteresowane koleje, z którymi nie zawarła
ugody, pod rygorem utraty prawa do roszczenia zwrotnego w stosunku do kolei,
których nie pozwała.
§ 3. Sąd powinien rozstrzygnąć jednym i tym samym wyrokiem o wszystkich
roszczeniach zwrotnych, z którymi wystąpiono.
§ 4. Kolejom pozwanym nie przysługuje żadne dalsze roszczenie zwrotne.
§ 5. Postępowanie przy roszczeniach zwrotnych nie może być włączone do
postępowania o odszkodowanie, wdrożonego przez osobę uprawnioną z tytułu umowy
przewozu.
Artykuł 60
Właściwość przy roszczeniach zwrotnych
§ 1. Sąd siedziby kolei, przeciwko której wystąpiono z
roszczeniem zwrotnym, jest wyłącznie właściwy dla tych powództw.
§ 2. Jeżeli powództwo ma być wytoczone przeciwko kilku
kolejom, kolej występująca jako powód ma prawo wyboru pomiędzy sądami
właściwymi na podstawie § 1.
Artykuł 61
Umowy w sprawie roszczeń zwrotnych
Koleje mogą w drodze umów ustanowić odchylenia od postanowień
niniejszego tytułu o wzajemnych roszczeniach zwrotnych, z wyjątkiem postanowień
zawartych w artykule 59 § 5.
TYTUŁ VI
POSTANOWIENIA WYJĄTKOWE
Artykuł 62
Odchylenia
Postanowienia Przepisów ujednoliconych nie mają pierwszeństwa przed
postanowieniami przyjętymi przez niektóre Państwa dla ich wzajemnych
komunikacji w formie specjalnych umów, takich jak Traktaty o Europejskiej
Wspólnocie Węgla i Stali oraz Europejskiej Wspólnocie
Gospodarczej.
Załącznik B
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU TOWARÓW
KOLEJAMI (CIM)
TYTUŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 1
Zakres stosowania
§ 1. Przepisy ujednolicone stosuje się, z zastrzeżeniem wyjątków
przewidzianych w artykule 2, do wszystkich przesyłek towarowych, nadawanych do
przewozu na podstawie bezpośredniego listu przewozowego, wystawionego na drogę,
która przechodzi przez terytorium co najmniej dwóch Państw i
która obejmuje wyłącznie linie wpisane na listę przewidzianą w artykułach
3 i 10 konwencji.
§ 2. W Przepisach ujednoliconych określenie "stacja" obejmuje
stacje kolejowe, porty linii żeglugowych i wszystkie inne urządzenia
przedsiębiorstw przewozowych, otwarte dla wykonania umowy przewozu.
Artykuł 2
Wyjątki od zakresu stosowania
§ 1. Przepisów ujednoliconych nie stosuje się do przesyłek,
których stacja nadania i stacja przeznaczenia są położone na terytorium
tego samego Państwa i które przechodzą przez terytorium innego Państwa
tylko tranzytem:
a) jeżeli linie, na których odbywa się przewóz tranzytowy,
eksploatuje wyłącznie kolej Państwa nadania lub
b) jeżeli uczestniczące Państwa lub koleje uzgodniły, że przesyłek tych nie
uważa się za międzynarodowe.
§ 2. Do przesyłek pomiędzy stacjami dwóch Państw sąsiednich oraz
między stacjami dwóch Państw tranzytem przez terytorium trzeciego
Państwa, jeżeli linie, którymi odbywa się przewóz, są
eksploatowane wyłącznie przez kolej jednego z tych trzech Państw, stosuje się
przepisy wewnętrzne obowiązujące na tej kolei, jeżeli nadawca tego żąda,
używając odpowiedniego listu przewozowego, i jeżeli ustawy i przepisy żadnego z
uczestniczących Państw nie sprzeciwiają się temu.
Artykuł 3
Obowiązek przewozu
§ 1. Kolej jest obowiązana wykonać, zgodnie z warunkami Przepisów
ujednoliconych, przewóz wszystkich towarów nadanych jako przesyłki
wagonowe, jeżeli:
a) nadawca zastosuje się do Przepisów ujednoliconych, do postanowień
dodatkowych i do taryf,
b) przewóz jest możliwy przy użyciu personelu i zwykłych
środków przewozowych, opowiadających normalnym wymaganiom komunikacji,
c) przewozu nie uniemożliwiają okoliczności, których kolej nie może
uniknąć i którym nie może zapobiec.
§ 2. Kolej jest obowiązana przyjmować do przewozu towary, których
załadowanie przeładowanie lub wyładowanie wymaga użycia specjalnych urządzeń,
tylko wtedy, gdy stacje, na których czynności te mają być wykonane, mają
takie urządzenia.
§ 3. Kolej jest obowiązana przyjmować do przewozu tylko takie towary,
których przewóz może być wykonany niezwłocznie; przepisy
obowiązujące na stacji nadania określają przypadki, w których przyjmowane
są na tymczasowe przechowanie towary nie opowiadające temu warunkowi.
§ 4. Jeżeli właściwa władza zarządziła, że:
a) ruch będzie zawieszony czasowo lub na stałe, całkowicie lub częściowo,
b) pewne przesyłki będą wyłączone lub dopuszczone tylko na pewnych warunkach;
zarządzenia te należy niezwłocznie podać do wiadomości publicznej i kolejom;
koleje te podają je do wiadomości kolejom innych państw w celu ich publikacji.
§ 5. Koleje mogą we wzajemnym porozumieniu koncentrować przewóz
towarów w pewnych relacjach, przez określone punkty graniczne i określone
kraje tranzytowe.
Zarządzenia te komunikuje się Urzędowi Centralnemu. Są one zamieszczone przez
koleje na specjalnych listach, ogłaszane w sposób ustalony dla taryf
międzynarodowych i wchodzą w życie po upływie miesiąca od daty zawiadomienia
Urzędu Centralnego.
§ 6. Każde naruszenie przez kolej postanowień niniejszego artykułu
uzasadnia roszczenie o wynagrodzenie wyrządzonej z tego tytułu szkody.
Artykuł 4
Przedmioty wyłączone od przewozu
Wyłączone są od przewozu:
a) przedmioty, których przewóz jest zabroniony, choćby tylko w
jednym z uczestniczących Państw,
b) przedmioty, których przewóz jest zastrzeżony dla poczty
choćby tylko w jednym z uczestniczących Państw,
c) przedmioty, które z powodu swych rozmiarów, masy lub
właściwości nie nadają się do przewozu ze względu na urządzenia lub środki
przewozowe, choćby tylko na jednej z kolei biorącej udział w przewozie,
d) materiały i przedmioty wyłączone od przewozu na podstawie Regulaminu
międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID), Aneks I
do Przepisów ujednoliconych, z zastrzeżeniem odchyleń przewidzianych w
artykule 5 § 2.
Artykuł 5
Przedmioty dopuszczone do przewozu warunkowo
§ 1. Dopuszczone są do przewozu warunkowo:
a) materiały i przedmioty dopuszczone do przewozu na warunkach ustalonych w
RID lub w umowach i postanowieniach taryfowych przewidzianych w § 2,
b) przewozy zwłok, tabor kolejowy toczący się na własnych kołach, żywe
zwierzęta, jak również przedmioty, których przewóz sprawia
szczególne trudności z powodu ich rozmiarów, masy lub właściwości,
na warunkach postanowień dodatkowych; postanowienia te mogą odbiegać od
Przepisów ujednoliconych.
Żywe zwierzęta powinny pozostawać pod nadzorem dozorcy przydzielonego przez
nadawcę. Dozorca nie jest wymagany, jeżeli to przewidują taryfy międzynarodowe
lub jeżeli koleje uczestniczące w przewozie na wniosek nadawcy zrezygnują z
dozorowania; w tym wypadku, jeżeli nie ma innego porozumienia, kolej jest
zwolniona od odpowiedzialności za całkowite zaginięcie lub uszkodzenie,
wynikające z niebezpieczeństwa, któremu miało zapobiec dozorowanie.
§ 2. Dwa lub więcej Państw, w drodze umów, albo dwie lub więcej
kolei, w drodze postanowień taryfowych, mogą uzgodnić warunki, pod
którymi pewne materiały i przedmioty wyłączone od przewozu na podstawie
RID będą dopuszczone do przewozu.
Państwa lub koleje mogą w tej samej formie przyjąć mniej rygorystyczne
warunki dopuszczenia do przewozu niż przewidziane w RID.
Umowy i postanowienia taryfowe tego rodzaju powinny być ogłoszone i podane do
wiadomości Urzędowi Centralnemu, który przekazuje je do wiadomości
Państwom.
Artykuł 6
Taryfy. Umowy specjalne
§ 1. Przewoźne i opłaty dodatkowe oblicza się według taryf prawnie
obowiązujących i należycie ogłoszonych w każdym Państwie, ważnych w chwili
zawarcia umowy przewozu, również wówczas, gdy przewoźne oblicza
się oddzielnie za różne odcinki przewozu.
§ 2. Taryfy powinny zawierać wszystkie warunki specjalne niezbędne do
przewozu, a w szczególności dane niezbędne do obliczenia przewoźnego i
opłat dodatkowych oraz, w razie potrzeby, warunki przerachowania walut.
Warunki taryf mogą tylko wtedy odbiegać od Przepisów ujednoliconych,
gdy Przepisy te przewidują to wyraźnie.
§ 3. Taryfy powinny być stosowane wobec wszystkich na tych samych
warunkach.
§ 4. Koleje mogą zawierać umowy specjalne przyznające zniżki od opłat
lub inne udogodnienia, jeżeli przyznają podobne warunki użytkownikom znajdującym
się w podobnym położeniu.
Zniżki od opłat lub inne udogodnienia mogą być przyznawane na potrzeby służb
kolei, na potrzeby administracji publicznej lub w celu dobroczynnych.
Nie ma obowiązku ogłaszania decyzji wydawanych na podstawie ust. 1 i 2.
§ 5. Taryfy międzynarodowe mogą być uznane za obowiązujące w komunikacji
międzynarodowej, z wyłączeniem taryf wewnętrznych.
Stosowanie taryfy międzynarodowej może być uzależnione od wyraźnego żądania
jej w liście przewozowym.
§ 6. Taryfy oraz ich zmiany uważa się za należycie ogłoszone z chwilą,
gdy kolej przekaże wszystkie ich szczegóły do dyspozycji użytkownikom.
Ogłaszanie taryf międzynarodowych jest obowiązkowe tylko w Państwach,
których koleje uczestniczą w tych taryfach jako kolej nadania lub
przeznaczenia.
§ 7. Podwyżki stawek taryf międzynarodowych, jak również inne
zarządzenia pociągające za sobą obostrzenia warunków przewozu
przewidzianych w tych taryfach, wchodzą w życie najwcześniej w piętnaście dni po
ich ogłoszeniu, z wyjątkiem niżej podanych przypadków:
a) jeżeli taryfa międzynarodowa przewiduje rozszerzenie taryfy wewnętrznej na
całą drogę przewozu, stosuje się terminy ogłoszenia obowiązujące dla tej taryfy
wewnętrznej,
b) jeżeli podwyżki opłat taryfy międzynarodowej wynikają z ogólnego
podwyższenia opłat taryf wewnętrznych jednej z kolei uczestniczących w
przewozie, wchodzą one w życie następnego dnia po ich ogłoszeniu, pod warunkiem
że o dostosowaniu opłat taryfy międzynarodowej do tej podwyżki zawiadomiono co
najmniej piętnaście dni przedtem; zawiadomienie to nie może jednak nastąpić
wcześniej niż ogłoszenie o podwyższeniu opłat w odpowiednich taryfach
wewnętrznych,
c) jeżeli zmiany przewoźnego i opłat dodatkowych przewidzianych w taryfach
międzynarodowych są spowodowane zmianami kursu walut lub jeżeli powinny być
sprostowane oczywiste pomyłki, to zmiany i sprostowania wchodzą w życie
następnego dnia po ich ogłoszeniu.
§ 8. W Państwach, w których nie ma obowiązku ogłaszania
określonych taryf ani stosowania ich do wszystkich użytkowników na tych
samych warunkach, postanowienia tego artykułu nie mają zastosowania, jeśli
zawierają one taki obowiązek.
§ 9. Oprócz przewoźnego i opłat dodatkowych przewidzianych w
taryfach kolej nie może pobierać żadnych innych kwot poza wydatkami przez nią
poniesionymi. Wydatki te powinny być należycie stwierdzone i wpisane oddzielnie
do listu przewozowego, z podaniem wszystkich niezbędnych dowodów.
Jeżeli dowodami tymi są załączniki dołączone do listu przewozowego i jeżeli
pokrycie tych wydatków należy do nadawcy, załączników tych nie
wydaje się odbiorcy wraz z listem przewozowym, lecz przekazuje się je nadawcy ze
szczególnym rachunkiem należności przewozowych zgodnie z artykułem 15
§ 7.
Artykuł 7
Jednostka obrachunkowa. Kurs przerachowania lub przyjmowania walut
§ 1. Jednostką obrachunkową przewidzianą w Przepisach ujednoliconych
jest specjalne prawo ciągnienia, określone przez Międzynarodowy Fundusz
Walutowy.
Wyrażona w specjalnym prawie ciągnienia wartość waluty krajowej Państwa
będącego członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego jest ustalana według
metody obliczeniowej stosowanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy do
własnych operacji i transakcji.
§ 2. Wyrażona w specjalnym prawie ciągnienia wartość waluty krajowej
Państwa nie będącego członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego jest
ustalana w sposób określony przez to Państwo.
Przeliczenie to powinno wyrażać w walucie krajowej w miarę możliwości tę samą
wartość realną, która byłaby osiągnięta z zastosowaniem § 1.
§ 3. Dla Państwa, które nie jest członkiem Międzynarodowego
Funduszu Walutowego i którego ustawodawstwo nie pozwala na stosowanie
postanowień § 1 lub § 2, ustala się w Przepisach ujednoliconych
jednostkę obrachunkową o wartości odpowiadającej trzem frankom złotym.
Frank złoty jest określony przez 10/31 grama złota o próbie 0,900.
Przeliczenie franka złotego na walutę krajową powinno w miarę możliwości
doprowadzić do osiągnięcia tej samej wartości realnej, jaką osiągnęłoby się z
zastosowaniem § 1.
§ 4. W ciągu trzech miesięcy od daty wejścia w życie konwencji oraz w
każdym wypadku zmiany metody przeliczeniowej lub w wartości swojej waluty
krajowej w stosunku do jednostki obrachunkowej Państwa komunikują Urzędowi
Centralnemu swoją metodę obliczania zgodnie z § 2 lub wynik przeliczenia
zgodnie z § 3.
Urząd Centralny przekazuje te informacje do wiadomości Państwom.
§ 5. Kolej publikuje kursy:
a) po których przelicza kwoty wyrażone w walucie zagranicznej, jeżeli
są one uiszczone w krajowych środkach płatniczych (kursy przerachowania),
b) po których przyjmuje zagraniczne środki płatnicze (kursy
przyjmowania).
Artykuł 8
Postanowienia specjalne o niektórych przewozach
§ 1. W odniesieniu do przewozu wagonów prywatnych obowiązują
postanowienia specjalne zawarte w Regulaminie międzynarodowego przewozu kolejami
wagonów prywatnych (RIP), Aneks II do Przepisów ujednoliconych.
§ 2. W odniesieniu do przewozu kontenerów przewidziane są
postanowienia specjalne zawarte w Regulaminie międzynarodowego przewozu kolejami
kontenerów (RICo), Aneks III do Przepisów ujednoliconych.
§ 3. W odniesieniu do przewozu przesyłek ekspresowych koleje mogą w
wyniku zamieszczenia postanowień w taryfach uzgodnić specjalne przepisy zgodne z
Regulaminem międzynarodowego przewozu kolejami przesyłek ekspresowych (RIEx),
Aneks IV do Przepisów ujednoliconych.
§ 4. dwa lub więcej Państw w drodze umowy, a dwie lub więcej kolei w
drodze postanowień dodatkowych lub przepisów taryfowych mogą uzgodnić
warunki przewozu wprowadzające odchylenia od Przepisów ujednoliconych, a
mianowicie w odniesieniu do przewozu:
a) przesyłek za zbywalnymi dokumentami przewozowymi,
b) przesyłek wydawanych tylko za zwrotem wtórnika listu przewozowego,
c) przesyłek czasopism,
d) przesyłek przeznaczonych na targi i wystawy,
e) przesyłek przyborów ładunkowych oraz środków chroniących
przewożone towary od ciepła i zimna,
f) przesyłek przewożonych na całej drodze przewozu lub jej części, za listami
przewozowymi, które nie służą za dokument obliczeniowy i rozrachunkowy,
g) przesyłek przewożonych za dokumentami elektronicznego przetwarzania
danych.
Artykuł 9
Postanowienia dodatkowe
§ 1. Dwa lub więcej Państw albo dwie lub więcej kolei mogą wydawać
postanowienia dodatkowe w celu wykonania Przepisów ujednoliconych. Mogą
one odbiegać od Przepisów ujednoliconych tylko wtedy, gdy przepisy te
wyraźnie to przewidują.
§ 2. Postanowienia dodatkowe wchodzą w życie i są ogłaszane w trybie
przewidzianym w ustawach i przepisach każdego Państwa. O postanowieniach
dodatkowych i ich wprowadzeniu w życie zawiadamia się Urząd Centralny.
Artykuł 10
Prawo krajowe
§ 1. W sprawach nie uregulowanych w Przepisach ujednoliconych, w
postanowieniach dodatkowych i w taryfach międzynarodowych stosuje się prawo
krajowe.
§ 2. Przez pojęcie prawa krajowego rozumie się prawo Państwa, włącznie z
normami kolizyjnymi, w którym osoba uprawniona dochodzi swoich roszczeń.
TYTUŁ II
ZAWARCIE I WYKONANIE UMOWY PRZEWOZU
Artykuł 11
Zawarcie umowy przewozu
§ 1. Umowa przewozu zawarta jest z chwilą, gdy kolej nadania przyjęła do
przewozu towar wraz z listem przewozowym. Przyjęcie stwierdza się przez
odciśnięcie w liście przewozowym, a w odpowiednim wypadku, na każdym arkuszu
dodatkowym, stempla stacji nadania lub adnotacji maszyny księgowej z datą
przyjęcia.
§ 2. Postępowanie, zgodnie z § 1, powinno się odbyć bezpośrednio po
nadaniu do przewozu całości towaru wymienionego w liście przewozowym - jeśli
przepisy obowiązujące na stacji nadania to przewidują - po opłaceniu należności
przewozowych, które nadawca bierze na swój rachunek, lub po
złożeniu odpowiedniego zabezpieczenia, zgodnie z artykułem 15 § 7.
Wymienione postępowanie powinno się odbyć w obecności nadawcy, jeżeli tego żąda.
§ 3. Po nałożeniu stempla lub adnotacji maszyny księgowej list
przewozowy stanowi dowód zawarcia i dowód treści umowy przewozu.
§ 4. Jeżeli jednak chodzi o towary, których załadowanie na
podstawie postanowień taryfowych lub zawartych umów z nadawcą należy do
niego, jeśli takie umowy są dozwolone na stacji nadania, dane dotyczące masy
towaru lub liczby sztuk, wniesione do listu przewozowego, stanowią dowód
przeciwko kolei tylko wówczas, gdy kolej sprawdziła tę masę lub liczbę
sztuk i potwierdziła to w liście przewozowym. W razie potrzeby dane te można
udowodnić w inny sposób.
Jeżeli jest oczywiste, że z różnicy masy lub liczby sztuk w stosunku
do danych wniesionych do listu przewozowego nie wynika żaden rzeczywisty brak,
dane te nie mogą stanowić dowodu przeciwko kolei. Występuje to
szczególnie w tym przypadku, gdy wagon został przekazany odbiorcy z nie
naruszonymi oryginalnymi zamknięciami.
§ 5. Kolej jest obowiązana poświadczyć na wtórniku listu
przewozowego przez odciśnięcie stempla z datą lub nałożenie adnotacji maszyny
księgowej przyjęcie towaru i datę jego przyjęcia do przewozu, przed
zwróceniem tego wtórnika nadawcy.
Wtórnik ten nie ma takiego znaczenia jak list przewozowy towarzyszący
przesyłce ani konosament.
Artykuł 12
List przewozowy
§ 1. Nadawca powinien złożyć należycie wypełniony list przewozowy.
Na każdą przesyłkę powinien być wystawiony jeden list przewozowy. Jeden list
przewozowy może obejmować ładunek tylko jednego wagonu. Postanowienia dodatkowe
mogą przewidywać odchylenia od tych regulacji.
§ 2. Koleje ustalają jednolity wzór listu przewozowego na
przesyłkę zwyczajną i na przesyłkę pospieszną, który powinien zawierać
wtórnik przeznaczony dla nadawcy.
Wybór listu przewozowego przez nadawcę wskazuje, czy towar należy
przewieźć jako przesyłkę zwyczajną, czy pospieszną. Żądanie przewiezienia towaru
na pewnej części drogi przewozu jako przesyłki pospiesznej, a na innej części
drogi przewozu jako przesyłki zwyczajnej nie jest dozwolone, chyba że wszystkie
zainteresowane koleje zawarły odpowiednie umowy.
Dla określonych komunikacji, w szczególności pomiędzy krajami
sąsiednimi, koleje mogą przewidzieć w taryfach stosowanie uproszczonego wzoru
listu przewozowego.
§ 3. List przewozowy powinien być drukowany w dwóch lub
ewentualnie w trzech językach, z których przynajmniej jeden powinien być
językiem roboczym Organizacji.
Taryfy międzynarodowe mogą ustalać, w jakim języku powinny być zamieszczone
przez nadawcę dane w liście przewozowym. W braku takich ustaleń, dane te należy
zamieszczać w jednym z języków urzędowych Państwa nadania, z jednoczesnym
dodaniem tłumaczenia na jeden z języków roboczych Organizacji, chyba że
są one już zamieszczone w jednym z tych języków.
Zamieszczane przez nadawcę w liście przewozowym dane powinny być pisane
literami łacińskimi, jeżeli postanowienia dodatkowe lub taryfy międzynarodowe
nie przewidują od tego odchyleń.
Artykuł 13
Treść listu przewozowego
§ 1. List przewozowy powinien w każdym przypadku zawierać:
a) nazwę stacji przeznaczenia,
b) nazwę i adres odbiorcy; jako odbiorca powinna być wskazana osoba fizyczna
lub inny podmiot prawa,
c) oznaczenie towaru,
d) masę lub, w braku masy, podobną wskazówkę, zgodnie z przepisami
obowiązującymi na stacji nadania,
e) liczbę sztuk i rodzaj opakowania przesyłek drobnych lub wagonowych,
podlegających przeładowaniu w komunikacji kolejowo-morskiej, bez względu na to,
czy przesyłka wagonowa składa się z jednej, czy też z kilku sztuk,
f) numer wagonu oraz oprócz tego, przy wagonach prywatnych, masę
własną (tarę) przy towarach, do których załadowania jest obowiązany
nadawca,
g) dokładne wyliczenie dokumentów wymaganych przez władze celne lub
inne władze administracyjne, załączonych do listu przewozowego lub według
wskazówki w liście przewozowym, złożonych do dyspozycji kolei na
oznaczonej stacji lub w urzędzie celnym albo w innym urzędzie,
h) nazwisko i adres nadawcy; jako nadawca powinna być wskazana jedna osoba
fizyczna lub inny podmiot prawa. Jeżeli przepisy obowiązujące na stacji nadania
tego wymagają, nadawca powinien zamieścić przy swoim nazwisku i adresie
swój podpis odręczny, nadrukowany lub nałożony za pomocą stempla.
Przepisy obowiązujące na stacji nadania stosuje się na całej drodze przewozu
w zakresie pojęcia "przesyłka wagonowa" i "przesyłka
drobna".
§ 2. List przewozowy powinien, w razie potrzeby, zawierać wszelkie inne
wskazówki przewidziane w Przepisach ujednoliconych. Może on zawierać inne
wskazówki tylko wówczas, gdy są one przewidziane lub dopuszczone w
ustawach lub przepisach jednego z państw, w postanowieniach dodatkowych lub w
taryfach i gdy nie są sprzeczne z Przepisami ujednoliconymi.
§ 3. Jednakże nadawca może zamieścić w przeznaczonym do tego celu
miejscu, lecz tylko jako informacje dla odbiorcy, wskazówki odnoszące się
do przesyłki, z których nie wynika dla kolei żadna odpowiedzialność lub
zobowiązanie.
§ 4. Niedopuszczalne jest zastępowanie listu przewozowego innymi
dokumentami lub dołączanie do niego innych dokumentów niż te,
które są przewidziane lub dopuszczone w Przepisach ujednoliconych, w
postanowieniach dodatkowych lub w taryfach.
Artykuł 14
Droga przewozu i zastosowane taryfy
§ 1. Nadawca może określić w liście przewozowym drogę przewozu, podając
przejścia graniczne lub stacje graniczne, a w odpowiednim przypadku - przejścia
graniczne pomiędzy kolejami. Może on wskazać tylko te przejścia lub stacje
graniczne, które są otwarte dla przewozu w danej relacji.
§ 2. Za równoznaczne z określeniem drogi przewozu uważa się:
a) wskazanie stacji, na których powinny być załatwione formalności
wymagane przez władze celne lub inne władze administracyjne, jak również
wskazanie tych stacji, na których powinny być dokonane specjalne
czynności przy towarze (np. dozór nad zwierzętami, dolodowanie itd.),
b) wskazanie taryf, które powinny być zastosowane, jeżeli to wystarczy
do ustalenia stacji, pomiędzy którymi żądane taryfy powinny być
stosowane,
c) oświadczenie o opłaceniu wszystkich lub części należności przewozowych do
X (X oznacza nazwę taryfowego punktu stycznego krajów sąsiadujących).
§ 3. Poza przypadkami wymienionymi w artykule 3 § 4 i 5 i w
artykule 33 § 1 kolej może dokonać przewozu inną drogą przewozu niż
określona przez nadawcę tylko pod następującymi warunkami:
a) że formalności wymagane przez władze celne lub inne władze
administracyjne, jak również specjalne czynności przy towarze będą zawsze
wykonane na stacjach wskazanych przez nadawcę,
b) że należności przewozowe nie będą większe i terminy dostawy nie będą
dłuższe niż należności i terminy dostawy ustalone według drogi przewozu
wskazanej przez nadawcę.
Litery a) nie stosuje się do przesyłek drobnych, jeżeli jedna z kolei
uczestniczących w przewozie nie może zachować drogi przewozu wskazanej przez
nadawcę z powodu przepisów o drogach przewozu wynikających z jej
organizacji międzynarodowych przewozów przesyłek drobnych.
§ 4. Z zastrzeżeniem postanowień § 3 należności przewozowe i
terminy dostawy oblicza się według drogi przewozu wskazanej przez nadawcę lub w
innym przypadku - według drogi, którą wybrała kolej.
§ 5. Nadawca może wskazać w liście przewozowym taryfy, które
powinny być zastosowane. Kolej powinna zastosować te taryfy, jeżeli są spełnione
warunki do ich stosowania.
§ 6. Jeżeli wskazówki nadawcy nie wystarczają do ustalenia drogi
przewozu lub taryf, które powinny być zastosowane, albo jeżeli
niektóre z tych wskazówek są ze sobą sprzeczne, kolej powinna
wybrać tę drogę przewozu lub te taryfy, które uważa za najbardziej
korzystne dla nadawcy.
§ 7. Kolej odpowiada za szkodę wynikłą z dokonanego wyboru zgodnie z
§ 6 tylko w razie winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.
§ 8. Jeżeli między stacją nadania a stacją przeznaczenia istnieje taryfa
międzynarodowa i jeżeli wskutek braku wystarczających wskazówek nadawcy
kolej zastosowała tę taryfę, powinna ona zwrócić - na żądanie osoby
uprawnionej - ewentualną różnicę między przewoźnym obliczonym w ten
sposób a przewoźnym, które wynikłoby z łącznego zastosowania na
tej samej drodze przewozu innych obowiązujących taryf, jeśli ta różnica
przewyższałaby kwotę 4 jednostek obrachunkowych z jednego listu przewozowego.
Powyższa zasada obowiązuje również, jeżeli z powodu braku
wystarczających wskazówek kolej zastosowała łączenie poszczególne
taryfy, podczas gdy istnieje taryfa międzynarodowa bardziej korzystna w zakresie
opłat, chociaż wszystkie inne warunki są takie same.
Artykuł 15
Opłacanie należności przewozowych
§ 1. Należności przewozowe (przewoźne, opłaty dodatkowe, należności
celne i inne powstałe począwszy od przyjęcia do przewozu aż do wydania) płaci
nadawca albo odbiorca, zgodnie z niżej podanymi przepisami.
Przy stosowaniu tych postanowień opłaty, które na podstawie
zastosowanej taryfy powinny być dodawane przy obliczaniu przewoźnego do stawek
zwyczajnych lub do stawek wyjątkowych, uważa się za przewoźne.
§ 2. Nadawca, który bierze na swój rachunek całość lub
część należności przewozowych, powinien wskazać to w liście przewozowym,
używając jednego z następujących oświadczeń:
a) 1°"franko przewoźne", jeżeli bierze na swój rachunek
tylko przewoźne,
2°"franko przewoźne oraz (...)", jeżeli bierze na swój
rachunek oprócz przewoźnego inne należności; powinien on określić
dokładnie te należności; uzupełnienia, które mogą dotyczyć tylko opłat
dodatkowych lub innych należności, powstałych począwszy od przyjęcia przesyłki
do przewozu aż do jej wydania, a także opłat pobieranych przez władze celne lub
inne władze administracyjne, nie powinny prowadzić do podziału kwoty
ogólnej tej samej kategorii należności (np. kwoty ogólnej cła i
innych opłat należnych władzom celnym, przy czym podatek od wartości dodanej
uważa się za oddzielną kategorię należności),
3°"franko przewoźne do X" (X oznacza nazwę taryfowego punktu
stycznego sąsiadujących krajów), jeżeli bierze na swój rachunek
przewoźne do X,
4°"franko przewoźne oraz (...) do X" (X oznacza nazwę
taryfowego punktu stycznego sąsiadujących krajów), jeżeli bierze na
swój rachunek, oprócz przewoźnego, inne należności do X, z
wyłączeniem wszystkich należności odnoszących się do następnego kraju lub kolei;
postanowienia punktu 2° stosuje się przez analogię,
b) "franko wszystkie należności przewozowe", jeżeli bierze na
swój rachunek wszystkie należności przewozowe (przewoźne, opłaty
dodatkowe, cło i inne należności),
c) "franko (...)", jeżeli bierze na swój rachunek określoną
kwotę, kwotę tę należy podać w walucie kraju nadania, gdy postanowienia taryfy
nie stanowią inaczej.
Opłaty dodatkowe i inne należności, które według przepisów
obowiązujących na stacji nadania powinny być obliczone za całą drogę przewozu,
jak również opłatę za deklarowaną wartość dostawy, przewidzianą w
artykule 16 § 2, w razie opłacenia należności zgodnie z literą a) punkt
4°, uiszcza zawsze w całości nadawca.
§ 3. Taryfy międzynarodowe mogą nakazywać w kwestii opłacania należności
przewozowych wyłączne stosowanie określonych oświadczeń przewidzianych w §
2 lub stosowanie innych oświadczeń.
§ 4. Należności przewozowe, których nadawca nie wziął na
swój rachunek, uważa się za przekazane na odbiorcę. Jednakże należności
przewozowe zawsze obciążają nadawcę, gdy odbiorca nie odebrał listu
przewozowego, nie skorzystał z praw przysługujących mu zgodnie z artykułem 28
§ 4, ani też nie zmienił umowy przewozu zgodnie z artykułem 31.
§ 5. Opłaty dodatkowe, takie jak postojowe, składowe, za ważenie, ponosi
zawsze odbiorca, jeżeli ich pobranie wynika z okoliczności spowodowanych przez
odbiorcę lub ze zgłoszonego przez niego żądania.
§ 6. Kolej nadania może żądać od nadawcy opłacenia z góry
należności przewozowych, jeżeli chodzi o towary, które według jej oceny
narażone są na szybkie zepsucie lub które z powodu małej wartości lub
swych właściwości nie zabezpieczają dostatecznie tych należności.
§ 7. Jeżeli przy nadaniu nie można dokładnie ustalić kwoty należności
przewozowych, którą nadawca bierze na swój rachunek, należności te
wpisuje się do rachunku przedpłaty, na podstawie którego należy rozliczyć
się z nadawcą, najpóźniej w ciągu trzydziestu dni po upływie terminu
dostawy. Kolej może żądać, tytułem zabezpieczenia, wpłaty pewnej sumy za
pokwitowaniem w wysokości odpowiadającej w przybliżeniu tym należnościom.
Nadawcy wydaje się, za zwrotem pokwitowania, szczegółowy rachunek
należności przewozowych, sporządzony według danych zamieszczonych w rachunku
przedpłaty.
§ 8. Stacja nadania powinna szczegółowo podać zarówno w
liście przewozowym, jak i we wtórniku listu przewozowego należności
przewozowe opłacone z góry, jeśli przepisy obowiązujące na stacji nadania
nie postanawiają, że należności te powinny być wyszczególnione tylko we
wtórniku listu przewozowego. W przypadku przewidzianym w § 7
należności te nie powinny być podane ani w liście przewozowym, ani we
wtórniku listu przewozowego.
Artykuł 16
Wartość dostawy
§ 1. Każda przesyłka może być przedmiotem deklaracji wartości dostawy.
Kwota deklarowanej wartości dostawy powinna być wpisana cyframi do listu
przewozowego i podana w walucie kraju nadania, w innej walucie określonej w
taryfie lub w jednostce obrachunkowej.
§ 2. Opłatę za deklarowanie wartości dostawy oblicza się za całą drogę
przewozu według taryf kolei nadania.
Artykuł 17
Zaliczenia i zaliczki
§ 1. Nadawca może obciążyć towar zaliczeniem do wysokości jego wartości
w momencie przyjęcia towaru przez stację nadania.
Kwota zaliczenia powinna być wyrażona w walucie kraju nadania; taryfy mogą
przewidywać wyjątki.
§ 2. Kolej jest obowiązana wypłacić zaliczenie dopiero wówczas,
gdy odbiorca wpłaci tę kwotę zaliczenia. Kwotę tę należy postawić do dyspozycji
w terminie trzydziestu dni po jej wpłaceniu; po upływie tego terminu należą się
odsetki w stosunku rocznym pięć procent (5%).
§ 3. Jeżeli odbiorcy wydano towar w całości lub w części, nie pobierając
od niego uprzednio zaliczenia, kolej jest obowiązana wynagrodzić nadawcy szkodę
do wysokości kwoty zaliczenia, zachowując roszczenie zwrotne do odbiorcy.
§ 4. Za obciążenie przesyłki zaliczeniem pobiera się opłatę ustaloną w
taryfach; opłatę tę należy uiścić także wtedy, gdy zaliczenie zostało zniesione
lub zmniejszone wskutek zmiany umowy przewozu zgodnie z artykułem 30 § 1.
§ 5. Zaliczki są dopuszczalne tylko na podstawie przepisów
obowiązujących na stacji nadania.
§ 6. Kwota zaliczenia i zaliczki powinna być wpisana do listu
przewozowego w cyfrach.
Artykuł 18
Odpowiedzialność za wskazówki zamieszczone w liście przewozowym
Nadawca jest odpowiedzialny za ścisłość swoich wskazówek
zamieszczonych w liście przewozowym. Ponosi on wszelkie następstwa wynikające z
tego, że te wskazówki są niewłaściwe, niedokładne, niekompletne lub
wpisane w innym miejscu niż na to przeznaczone. Jeżeli miejsce to jest
niewystarczające, nadawca powinien w nim wskazać, gdzie znajduje się
uzupełnienie wskazówki.
Artykuł 19
Stan, opakowanie i oznaczenie towaru
§ 1. Jeżeli kolej przyjmuje do przewozu towar mający wyraźne ślady
uszkodzenia, może ona żądać, aby w liście przewozowym wskazano stan tego towaru.
§ 2. Towar, którego właściwości wymagają opakowania, powinien być
opakowany przez nadawcę w sposób zabezpieczający ten towar przed
całkowitym lub częściowym zaginięciem i uszkodzeniem podczas przewozu oraz
zapobiegający wyrządzeniu szkody osobom, środkom przewozowym oraz innym towarom.
Poza tym opakowanie powinno odpowiadać przepisom obowiązującym na stacji
nadania.
§ 3. Jeżeli nadawca nie zastosował się do postanowień § 2, kolej
może odmówić przyjęcia towaru albo żądać, aby nadawca uznał w liście
przewozowym brak lub wadliwość opakowania, podając jego dokładny opis.
§ 4. Nadawca ponosi odpowiedzialność za wszelkie skutki wynikłe z braku
lub wadliwości opakowania, a w szczególności powinien naprawić szkodę,
którą kolej poniosła z tego tytułu.
Jeżeli w liście przewozowym brak jest odpowiedniego oświadczenia, na kolei
ciąży obowiązek udowodnienia braku lub wadliwości opakowania.
§ 5. Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w taryfach, nadawca
przesyłki drobnej powinien podać na każdej sztuce lub na nalepce dopuszczonej
przez kolej, w sposób jasny i wykluczający jakąkolwiek zamianę i
całkowicie zgodnie z danymi zawartymi w liście przewozowym, wyraźnie i w
sposób uniemożliwiający wytarcie:
a) nazwisko i adres odbiorcy,
b) stację przeznaczenia.
Dane wymienione pod lit. a) i b) powinny być również zamieszczone na
każdej sztuce przesyłki wagonowej, przeładowywanej w komunikacji
kolejowo-morskiej.
Poprzednie nieaktualne napisy lub nalepki nadawca powinien uczynić
nieczytelnymi lub usunąć.
§ 6. Jeżeli postanowienia dodatkowe lub taryfy nie przewidują wyjątku,
przedmioty kruche lub łatwo rozsypujące się w wagonie oraz towary, które
mogą zanieczyścić lub uszkodzić inne przesyłki, przewozi się tylko jako
przesyłki wagonowe, chyba że towary te będą opakowane lub połączone w
sposób uniemożliwiający ich stłuczenie, zagubienie, zanieczyszczenie lub
też uszkodzenie innych przesyłek.
Artykuł 20
Nadanie do przewozu i załadowanie towaru
§ 1. Tryb nadawania towarów do przewozu regulują przepisy
obowiązujące na stacji nadania.
§ 2. Załadowanie towarów należy do kolei lub nadawcy, stosownie
do przepisów obowiązujących na stacji nadania, jeśli niniejsze Przepisy
ujednolicone nie zawierają innych postanowień albo jeśli w liście przewozowym
nie ma wskazówki o zawarciu specjalnego porozumienia pomiędzy nadawcą a
koleją. Jeżeli załadowanie towaru należy do nadawcy, powinien on przestrzegać
granicy obciążenia wagonu. Jeżeli na poszczególnych odcinkach drogi
przewozu obowiązują różne granice obciążenia, nadawca powinien
przestrzegać najniższej granicy obciążenia na całej drodze przewozu.
Postanowienia ustalające granice obciążenia, których należy przestrzegać,
ogłasza się w takim samym trybie, jak taryfy. Kolej może wskazać nadawcy, na
jego żądanie, granicę obciążenia, której należy przestrzegać.
§ 3. Jeżeli towar został załadowany prze nadawcę, nadawca ponosi
odpowiedzialność za wszelkie następstwa wynikłe z wadliwego załadowania i
powinien w szczególności wynagrodzić kolei szkodę poniesioną z tego
powodu. Jednakże artykuł 15 stosuje się do ponoszenia kosztów wynikłych z
poprawienia wadliwego załadowania. Na kolei ciąży obowiązek udowodnienia
wadliwości załadowania.
§ 4. Towary powinny być przewożone w wagonach krytych, w wagonach
niekrytych, w wagonach niekrytych pod oponami lub w wagonach specjalnie
urządzonych, stosownie do przepisów taryf międzynarodowych, jeśli
niniejsze Przepisy ujednolicone nie zawierają w tym zakresie innych postanowień.
Jeżeli nie ma taryf międzynarodowych lub jeżeli nie zawierają one postanowień w
tej kwestii, przepisy obowiązujące na stacji nadania mają zastosowanie do całej
drogi przewozu.
§ 5. Nakładanie zamknięć na wagony regulują przepisy obowiązujące na
stacji nadania. Nadawca wskazuje w liście przewozowym liczbę i znaki zamknięć,
które nałożył na wagon.
Artykuł 21
Sprawdzenie
§ 1. Kolej ma prawo zawsze sprawdzić, czy przesyłka opowiada
oświadczeniom wniesionym do listu przewozowego oraz czy zachowano przepisy
dotyczące towarów dopuszczonych do przewozu warunkowo.
§ 2. Jeżeli sprawdzana jest zawartość przesyłki, to zależnie od tego,
czy sprawdzenie odbywa się na stacji nadania, czy na stacji przeznaczenia,
należy wezwać nadawcę lub odbiorcę, aby był obecny przy tym sprawdzeniu. Jeżeli
zainteresowany nie stawi się albo jeżeli sprawdzenie odbywa się na drodze
przewozu, należy dokonać go w obecności dwóch świadków nie
należących do personelu kolejowego, jeśli ustawy i przepisy obowiązujące w
Państwie, w którym odbywa się sprawdzenie, nie stanowią inaczej.
Kolej może jednak sprawdzić zawartość przesyłki na drodze przewozu tylko
wtedy, gdy wymagają tego okoliczności eksploatacyjne lub przepisy celne albo
inne przepisy administracyjne.
§ 3. Wynik sprawdzenia oświadczeń zamieszczonych w liście przewozowym
należy wnieść do tego listu. Jeżeli sprawdzenia dokonano na stacji nadania,
wynik sprawdzenia należy wnieść również do wtórnika listu
przewozowego, jeśli jest on w posiadaniu kolei.
Jeżeli przesyłka nie odpowiada oświadczeniom zamieszczonym w liście
przewozowym lub jeżeli nie zostały zachowane przepisy dotyczące towarów
dopuszczonych do przewozu warunkowo, należności powstałe z tytułu sprawdzenia
obciążają towar, chyba że zostały uiszczone bezpośrednio.
Artykuł 22
Ustalenie masy i liczby sztuk
§ 1. Przepisy obowiązujące w każdym Państwie określają warunki, na
których podstawie kolej powinna ustalić masę towaru lub liczbę przesyłki,
jak również rzeczywistą masę własną wagonu. Kolej powinna zamieścić w
liście przewozowym wynik tych ustaleń.
§ 2. Jeżeli zważenie dokonane przez kolej po zawarciu umowy przewozu
wykazuje różnicę masy, to za podstawę do obliczenia przewoźnego przyjmuje
się masę ustaloną przez stację nadania lub w braku takiej masy - masę wskazaną
przez nadawcę, gdy:
a) różnica w sposób oczywisty powstała wskutek naturalnych
właściwości towaru lub wskutek wpływów atmosferycznych,
b) zważenia dokonano na wadze wagonowej i jego wynik nie różni się
więcej niż o dwa procent od masy ustalonej przez stację nadania lub w braku
takiej masy - od masy wskazanej przez nadawcę.
Artykuł 23
Przekroczenie granicy obciążenia
§ 1. Jeżeli stacja nadania lub stacja pośrednia stwierdzi przekroczenie
granicy obciążenia wagonu, nadwyżka ładunku może być usunięta z wagonu nawet
wówczas, gdy dopłata się nie należy. W odpowiednim przypadku nadawcę lub
w razie zmiany umowy przewozu, zgodnie z artykułem 31 - odbiorcę wzywa się
bezzwłocznie do udzielenia wskazówek dotyczących nadwyżki ładunku.
§ 2. Niezależnie od zapłacenia dopłat przewidzianych w artykule 24
przewoźne za nadwyżkę ładunku oblicza się za wykonany przewóz według
stawek taryfy zastosowanej do przesyłki głównej. W razie odładowania
nadwyżki ładunku, należności za odładowanie pobiera się według taryf kolei,
która tę czynność wykonała.
Jeżeli osoba uprawniona rozporządzi, aby nadwyżkę wysłano do stacji
przeznaczenia przesyłki głównej lub do innej stacji przeznaczenia albo
zwrócono ją na stację nadania, postępuje się z nią jak z oddzielną
przesyłką.
Artykuł 24
Dopłaty przewoźnego
§ 1. Niezależnie od opłacenia różnicy przewoźnego i odszkodowania
za ewentualną szkodę, kolej może pobrać:
a) dopłatę w wysokości 1 jednostki obrachunkowej od każdego kilograma masy
brutto całej sztuki przesyłki:
1° w razie niezgodnego, nieścisłego lub niedostatecznego oznaczenia
materiałów i przedmiotów wyłączonych od przewozu na podstawie RID,
2° w razie niezgodnego, nieścisłego lub niedostatecznego oznaczenia
materiałów i przedmiotów dopuszczonych do przewozu warunkowo na
podstawie RID lub w razie niezachowania tych warunków,
b) dopłatę w wysokości 5 jednostek obrachunkowych za każde 100 kg masy
powyżej granicy obciążenia, jeżeli wagon został załadowany przez nadawcę,
c) dopłatę w wysokości podwójnej różnicy:
1° między przewoźnym, jakie należałoby pobrać za odległość od stacji
nadania do stacji przeznaczenia, a przewoźnym obliczonym w razie niezgodnego,
nieścisłego lub niedostatecznego oznaczenia towarów nie przewidzianych
pod lit. a) albo w razie każdego oznaczenia mogącego spowodować zastosowanie do
przesyłki taryfy niższej niż ta, która powinna być w rzeczywistości
zastosowana,
2° między przewoźnym za masę deklarowaną a przewoźnym za masę
stwierdzoną, w razie podania masy niższej od masy rzeczywistej.
Jeżeli przesyłka składa się z towarów, do których stosuje się
różne stawki taryfowe, i jeżeli masę każdego z tych towarów można
ustalić bez trudności, dopłatę ustala się według stawki stosowanej dla każdego z
towarów, gdy w ten sposób otrzymuje się niższą dopłatę.
§ 2. Jeżeli w odniesieniu do tego samego wagonu wskazano masę niższą od
masy rzeczywistej i nastąpiło przekroczenie granicy obciążenia wagonu, za każde
z tych dwóch przekroczeń pobiera się dopłaty oddzielnie.
§ 3. Dopłaty obciążają towar bez względu na miejsce, w którym
zostały stwierdzone fakty uzasadniające ich pobranie.
§ 4. Wysokość dopłaty i podstawę jej pobrania odnotowuje się w liście
przewozowym.
§ 5. Dopłaty nie pobiera się w razie:
a) niezgodnego z rzeczywistością wskazania masy, jeżeli zważenie należy
obligatoryjnie do kolei, stosownie do przepisów obowiązujących na stacji
nadania,
b) niezgodnego z rzeczywistością wskazania masy lub przekroczenia granicy
obciążenia wagonu, jeżeli nadawca zażądał w liście przewozowym zważenia przez
kolej,
c) przekroczenia granicy obciążenia, które nastąpiło podczas przewozu
wskutek wpływów atmosferycznych, jeżeli udowodniono, że masa ładunku przy
nadaniu na stacji nadania nie przekraczała granicy obciążenia,
d) zwiększenia się masy w czasie przewozu bez przekroczenia granicy
obciążenia wagonu, jeżeli udowodniono, że zwiększenie się masy nastąpiło wskutek
wpływów atmosferycznych,
e) wskazania masy niezgodnego z rzeczywistością, bez przekroczenia granicy
obciążenia, jeżeli różnica pomiędzy masą wskazaną w liście przewozowym a
masą stwierdzoną nie przekracza trzech procent wskazanej masy,
f) przekroczenia granicy obciążenia wagonu, jeżeli kolej nie zgłosiła ani nie
podała w inny sposób nadawcy granicy obciążenia w sposób
umożliwiający jej przestrzeganie.
Artykuł 25
Dokumenty do załatwienia formalności administracyjnych. Zamknięcia celne
§ 1. Nadawca jest obowiązany dołączyć do listu przewozowego dokumenty
niezbędne do załatwienia, przed wydaniem towaru, formalności wymaganych przez
władze celne lub inne władze administracyjne. Dokumenty te mogą dotyczyć
wyłącznie towarów objętych tym samym listem przewozowym, chyba że
przepisy celne lub przepisy innych władz administracyjnych albo taryfy stanowią
inaczej.
Jeżeli dokumenty te nie są dołączone do listu przewozowego lub też powinny
być dostarczone przez odbiorcę, nadawca powinien wskazać w liście przewozowym
stację, urząd celny lub każdy inny urząd, do którego właściwe dokumenty
będą dostarczone do dyspozycji kolei i w którym powinny być załatwione
formalności.
Jeżeli nadawca sam uczestniczy w czynnościach wymaganych przez władze celne
lub inne władze administracyjne albo zastępuje go w tych czynnościach
pełnomocnik, wystarczy, że dokumenty będą dostarczone podczas tych czynności.
§ 2. Kolej nie ma obowiązku sprawdzania, czy dostarczone dokumenty są
wystarczające i prawidłowe.
§ 3. Nadawca odpowiada wobec kolei za wszelkie szkody, jakie mogłyby
powstać wskutek braku, niedostateczności lub nieprawidłowości tych
dokumentów, jeśli nie zachodzi wina kolei.
Kolej odpowiada, w razie winy, za skutki wynikłe z zagubienia,
niewykorzystania lub nieprawidłowego wykorzystania dokumentów
wymienionych w liście przewozowym i do niego dołączonych lub powierzonych kolei;
jednakże ewentualne odszkodowanie nie może być w żadnym wypadku wyższe od
odszkodowania za zaginięcie towaru.
§ 4. Nadawca powinien zastosować się do przepisów celnych lub do
przepisów innych władz administracyjnych dotyczących opakowania i
przykrycia towarów oponami. Jeżeli nadawca nie opakował lub nie przykrył
oponami towaru zgodnie z tymi przepisami, może tego dokonać kolej; wynikające z
tego koszty obciążają towar.
§ 5. Kolej może odmówić przyjęcia do przewozu przesyłek,
których zamknięcia nałożone przez władze celne lub inne władze
administracyjne są uszkodzone lub wadliwe.
Artykuł 26
Załatwienie formalności administracyjnych
§ 1. Gdy przesyłka znajduje się w drodze, formalności wymagane przez
władze celne lub inne władze administracyjne załatwia kolej. Jednakże czynności
te kolej może zlecić pełnomocnikowi.
§ 2. Przy załatwianiu tych formalności kolej odpowiada za swoją winę lub
za winę swojego pełnomocnika; jednakże ewentualne odszkodowanie nie może być w
żadnym wypadku wyższe od odszkodowania za zaginięcie towaru.
§ 3. Nadawca za pomocą wskazówki wniesionej do listu
przewozowego, a odbiorca w wyniku zlecenia na podstawie artykułu 31 może żądać:
a) osobistego lub przez pełnomocnika uczestnictwa przy załatwianiu tych
formalności w celu udzielenia niezbędnych wyjaśnień i zgłoszenia odpowiednich
uwag,
b) osobistego lub przez pełnomocnika załatwienia tych formalności w takim
zakresie, w jakim uprawniają go ustawy i przepisy Państwa, w którym
formalności te powinny być załatwione,
c) opłacenia należności celnych i innych należności; jeżeli on sam lub jego
pełnomocnik uczestniczy w załatwianiu formalności albo je załatwia, w takim
zakresie, w jakim upoważniają go do tego ustawy i przepisy Państwa, w
którym formalności te są załatwiane.
Ani nadawca, ani odbiorca uprawniony do dysponowania przesyłką, ani ich
pełnomocnik nie mają prawa objęcia towaru w posiadanie.
§ 4. Jeżeli nadawca wyznaczył do załatwiania formalności wymaganych
przez władze celne lub inne władze administracyjne stację, na której
obowiązujące przepisy nie pozwalają załatwiać tych formalności, lub jeżeli
wskazał dla tych formalności jakikolwiek inny sposób postępowania,
który nie może być wykonany, kolej postępuje w taki sposób, jaki
uzna za najkorzystniejszy dla uprawnionego, i zawiadamia nadawcę o podjętych
krokach.
Jeżeli nadawca zamieścił w liście przewozowym oświadczenie o opłacaniu
należności przewozowych, obejmujące również cło, kolej może według
swojego uznania załatwić formalności celne bądź to w drodze, bądź to na stacji
przeznaczenia.
§ 5. Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w § 4 ustęp drugi,
odbiorca ma prawo załatwić formalności celne na stacji przeznaczenia, na
której znajduje się urząd celny, jeżeli w liście przewozowym zawarte jest
żądanie oclenia na stacji przeznaczenia albo jeżeli nie ma takiego żądania, ale
towar nadejdzie na stację przeznaczenia jako towar celny. Formalności te
odbiorca może załatwić również na stacji przeznaczenia, na której
nie ma urzędu celnego, jeżeli ustawy i przepisy Państwa na to zezwalają albo
jeżeli kolej i władze celne uprzednio wyraziły na to zgodę.
Wykonanie jednego z powyższych uprawnień zakłada uprzednie opłacenie
należności obciążających towar.
Jednakże kolej może postąpić zgodnie z § 4, jeżeli odbiorca nie odebrał
listu przewozowego w terminie przewidzianym w przepisach obowiązujących na
stacji przeznaczenia.
Artykuł 27
Terminy dostawy
§ 1. Terminy dostawy są ustalane w umowach zawieranych pomiędzy kolejami
uczestniczącymi w przewozie lub w taryfach międzynarodowych mających
zastosowanie od stacji nadania do stacji przeznaczenia. Dla pewnych
przewozów szczególnych i w pewnych relacjach terminy te mogą być
ustalane również na podstawie planów przewozów, mających
zastosowanie pomiędzy zainteresowanymi kolejami; w tym wypadku powinny być one
wniesione do taryf międzynarodowych lub do umów specjalnych, które
ewentualnie przewidują odchylenia od postanowień § 3 do 9.
Wszystkie te terminy nie mogą być w żadnym wypadku dłuższe od tych,
które wynikają z poniższych paragrafów.
§ 2. Jeżeli brak jest wskazówki o terminach dostawy
przewidzianych w § 1, z zastrzeżeniem postanowień następnych
paragrafów, terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:
1° pospiesznych
termin odprawy 12 godzin
termin przewozu za każde, nawet
rozpoczęte 400 km 24 godziny
2° zwyczajnych
termin odprawy 24 godziny
termin przewozu za każde, nawet
rozpoczęte 300 km 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:
1° pospiesznych
termin odprawy 12 godzin
termin przewozu za każde, nawet
rozpoczęte 300 km 24 godziny
2° zwyczajnych
termin odprawy 24 godziny
termin przewozu za każde, nawet
rozpoczęte 200 km 24 godziny
Wszystkie odległości dotyczą odległości taryfowych.
§ 3. Termin przewozu oblicza się za łączną odległość między stacją
nadania i stacją przeznaczenia. Termin odprawy liczy się tylko raz bez względu
na liczbę kolei uczestniczących w przewozie.
§ 4. Koleje mogą ustalić terminy dodatkowe o określonym czasie
obowiązywania w następujących wypadkach:
a) dla przesyłek nadawanych do przewozu poza stacjami lub dla przesyłek
wydawanych poza stacjami,
b) dla przesyłek przewożonych:
1°na linii lub na sieci nie dostosowanej do szybkiej obsługi przesyłek,
2°łącznicami, które łączą dwie linie sieci tej samej kolei lub
różnych kolei,
3°linią drugorzędnego znaczenia,
4°liniami, których szerokość toru jest różna,
5°drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
6°drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
c) dla przesyłek, do których stosuje się stawki przewoźnego według
wewnętrznych taryf specjalnych lub wyjątkowych ze stawkami obniżonymi,
d) nadzwyczajnych okoliczności, które powodują niezwykły wzrost
przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
§ 5. Terminy dodatkowe przewidziane w § 4 lit. a)-c) powinny być
zamieszczone w taryfach lub w przepisach należycie ogłoszonych w każdym
Państwie.
Terminy przewidziane w § 4 lit. d) powinny być ogłoszone i nie mogą
wejść w życie przed ich ogłoszeniem.
§ 6. Bieg terminu dostawy rozpoczyna się o północy następującej
po przyjęciu towaru do przewozu. Jednakże dla przesyłek pospiesznych bieg
terminu rozpoczyna się o 24 godziny później, gdy dzień następujący po
przyjęciu do przewozu jest niedzielą lub ustawowym dniem świątecznym, a stacja
nadania nie jest otwarta dla przesyłek pospiesznych w tę niedzielę lub w tym
dniu świątecznym.
§ 7. Jeżeli nie zachodzi wina kolei, termin dostawy wydłuża się o czas
zatrzymania spowodowanego:
a) sprawdzeniem stosowanie do artykułu 21 i 22 § 1, jeżeli wynik
sprawdzenia różni się od danych zamieszczonych w liście przewozowym,
b) załatwianiem formalności wymaganych przez władze celne lub inne władze
administracyjne,
c) zmianą umowy przewozu zgodnie z artykułem 30 lub 31,
d) wykonaniem specjalnych czynności przy towarze,
e) przeładowaniem lub poprawieniem wadliwego załadowania dokonanego przez
nadawcę,
f) każdą przerwą w komunikacji, uniemożliwiającą przez pewien czas
rozpoczęcie lub kontynuowanie przewozu.
Przyczynę i czas tych wydłużeń należy wpisać do listu przewozowego. W
odpowiednich wypadkach wydłużenia te mogą być udokumentowane w inny
sposób.
§ 8. Termin dostawy zawiesza się dla:
a) przesyłek zwyczajnych - w niedzielę i w określone ustawowo dni świąteczne,
b) przesyłek pospiesznych - w niedzielę i w określone ustawowo dni
świąteczne, jeżeli obowiązujące w danym Państwie przepisy przewidują w tych
dniach zawieszenie biegu terminu dostawy w kolejowej komunikacji wewnętrznej,
c) przesyłek pospiesznych i zwyczajnych - w soboty, jeżeli obowiązujące w
danym Państwie przepisy przewidują w tych dniach zawieszenie biegu terminu
dostawy w kolejowej komunikacji wewnętrznej.
§ 9. Jeżeli termin dostawy powinien zakończyć się po zakończeniu godzin
pracy stacji przeznaczenia, to termin ten upływa po dwóch godzinach po
następnym rozpoczęciu pracy stacji.
Ponadto przy przesyłkach pospiesznych, jeżeli termin dostawy powinien
zakończyć się w niedzielę albo w dniu świątecznym, określonym w § 8 lit.
b), termin ten upływa dopiero o odpowiedniej godzinie następnego dnia roboczego.
§ 10. Termin dostawy jest zachowany, jeżeli przed jego upływem:
a) zawiadomiono odbiorcę o nadejściu towaru i jeżeli jest on przygotowany do
dyspozycji odbiorcy, w razie gdy chodzi o przesyłkę, która powinna być
wydana na stacji i o której nadejściu zawiadamia się odbiorcę,
b) towar jest przygotowany do dyspozycji odbiorcy, w razie gdy chodzi o
przesyłkę, która powinna być wydana na stacji i o której nadejściu
nie zawiadamia się odbiorcy,
c) towar jest postawiony do dyspozycji odbiorcy, gdy chodzi o przesyłkę,
która powinna być wydana poza stacją.
Artykuł 28
Wydanie
§ 1. Kolej jest obowiązana wydać odbiorcy na stacji przeznaczenia list
przewozowy i towar za pokwitowaniem i po opłaceniu należności kolei przekazanych
do opłacenia przez odbiorcę.
Przyjęcie listu przewozowego zobowiązuje odbiorcę do zapłacenia kolei
przekazanych na niego należności.
§ 2. Za równoznaczne z wydaniem towaru odbiorcy uważa się
dokonane zgodnie z przepisami obowiązującymi na stacji przeznaczenia:
a) przekazanie towaru urzędowi celnemu lub podatkowemu do jego pomieszczeń
ekspedycyjnych lub składów, jeżeli nie znajdują się one pod nadzorem
kolei,
b) oddanie towaru na skład kolei lub spedytorowi albo publicznemu
przedsiębiorstwu składowemu.
§ 3. Przepisy obowiązujące na stacji przeznaczenia lub umowy z odbiorcą
ustalają, czy kolej jest uprawniona lub obowiązana dostarczyć odbiorcy towar
poza stację przeznaczenia, a więc na bocznicę lub do mieszkania odbiorcy, lub
też na skład kolei.
Jeżeli kolej dostarcza towar albo zleca dostarczenie go na bocznicę odbiorcy,
do jego mieszkania lub do składu, towar uważa się za wydany dopiero z chwilą
dostarczenia. Z zastrzeżeniem innego porozumienia między koleją a posiadaczem
bocznicy, czynności wykonywane przez kolej na rachunek i pod nadzorem posiadacza
bocznicy nie są objęte umową przewozu.
§ 4. Po przybyciu towaru do stacji przeznaczenia odbiorca ma prawo żądać
od kolei wydania listu przewozowego i towaru.
Jeżeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeżeli towar nie nadszedł przed
upływem terminu przewidzianego w artykule 39 § 1, odbiorca może dochodzić
wobec kolei we własnym imieniu swoich praw wynikających z umowy przewozu.
§ 5. Osoba uprawniona może odmówić przyjęcia towaru, nawet po
odbiorze listu przewozowego i zapłaceniu należności przewozowych tak długo, jak
długo nie uwzględni się jej żądania ustalenia przypuszczalnej szkody.
§ 6. Poza tym wydanie towaru odbywa się według przepisów
obowiązujących na stacji przeznaczenia.
Artykuł 29
Wyrównanie pobranych należności przewozowych
§ 1. Jeżeli taryfę zastosowano niewłaściwie albo jeżeli popełniono błąd
w obliczeniu lub w pobraniu należności przewozowych, a wynikła z tego
różnica przekracza 4 jednostki obrachunkowe w odniesieniu do jednego
listu przewozowego, kolej zwraca nadpłatę, natomiast niedobór należy
zapłacić kolei. Zwrot następuje z urzędu.
§ 2. Jeżeli listu przewozowego nie odebrano, niedobór uiszcza
kolei nadawca. Jeżeli odbiorca odebrał list przewozowy albo jeżeli umowa
przewozu została zmieniona zgodnie z artykułem 31, nadawca jest obowiązany
zapłacić niedobór w zakresie dotyczącym tylko tych należności
przewozowych, które wziął na swój rachunek zgodnie z oświadczeniem
zamieszczonym przez niego w liście przewozowym. Pozostałą część niedoboru jest
obowiązany zapłacić odbiorca.
§ 3. Kwoty należne na podstawie niniejszego artykułu podlegają
oprocentowaniu w stosunku rocznym 5%, począwszy od dnia wezwania do zapłaty albo
od dnia reklamacji przewidzianej w artykule 53 lub, jeżeli nie było ani wezwania
do zapłaty, ani reklamacji, od dnia wniesienia powództwa sądowego.
Jeżeli osoba uprawniona nie dostarczy kolei w wyznaczonym jej odpowiednim
terminie dokumentów uzasadniających roszczenie, niezbędnych do
ostatecznego załatwienia reklamacji, odsetek nie liczy się za okres od upływu
tego terminu do czasu dostarczenia dokumentów.
TYTUŁ III
ZMIANA UMOWY PRZEWOZU
Artykuł 30
Zmiana przez nadawcę
§ 1. Nadawca może, w drodze udzielenia dodatkowych zleceń, zmienić umowę
przewozu, zarządzając:
a) zwrócenie towaru na stacji nadania,
b) zatrzymanie towaru w drodze,
c) wstrzymanie wydania towaru,
d) wydanie towaru innej osobie niż odbiorca wymieniony w liście przewozowym,
e) wydanie towaru na innej stacji niż stacja przeznaczenia wskazana w liście
przewozowym,
f) odesłanie towaru na stację nadania,
g) obciążenie przesyłki zaliczeniem,
h) zwiększenie, zmniejszenie lub anulowanie zaliczenia,
i) przyjęcie na swój rachunek należności przewozowych za przesyłkę nie
opłaconą z góry lub zwiększenie należności przewozowych przyjętych na
swój rachunek zgodnie z artykułem 15 § 2.
Taryfy kolei nadania mogą postanawiać, że zlecenia wymienione pod literami g)
do i) nie są dopuszczalne.
Postanowienia dodatkowe lub taryfy międzynarodowe obowiązujące pomiędzy
kolejami uczestniczącymi w przewozie mogą dopuszczać zlecenia wyżej nie
wymienione.
W żadnym wypadku zlecenia nie mogą powodować podziału przesyłki.
§ 2. Wyżej wymienione dodatkowe zlecenia należy składać w formie
oświadczenia na piśmie, sporządzonego według wzoru ustalonego i ogłoszonego
przez koleje.
Oświadczenie to nadawca powinien również zamieścić i podpisać we
wtórniku listu przewozowego, który powinien być przedstawiony
jednocześnie kolei. Stacja nadania potwierdza przyjęcie dodatkowego zlecenia
przez odciśnięcie we wtórniku pod oświadczeniem nadawcy swego stempla z
datą i zwraca wtórnik nadawcy.
Jeżeli nadawca żąda zwiększenia, zmniejszenia lub anulowania zaliczenia,
powinien on okazać wydane mu zaświadczenie. W razie zwiększenia lub zmniejszenia
zaliczenia, nadawcy zwraca się zaświadczenie po jego poprawieniu; w razie
anulowania zaliczenia, nie zwraca się nadawcy zaświadczenia. Dodatkowe zlecenia,
udzielone w innej formie niż ustalona, są nieważne.
§ 3. Jeżeli kolej wykonuje zlecenia nadawcy nie żądając od niego
przedstawienia wtórnika listu przewozowego, odpowiada za szkodę
wyrządzoną przez to odbiorcy, gdy nadawca przekazał mu wtórnik listu
przewozowego. Jednakże ewentualne odszkodowanie nie powinno przekraczać
odszkodowania przewidzianego w razie zaginięcia towaru.
§ 4. Nawet gdy nadawca ma wtórnik listu przewozowego, to jego
prawo do zmiany umowy przewozu wygasa, w razie gdy odbiorca:
a) odebrał list przewozowy,
b) przyjął towar,
c) skorzystał ze swoich praw zgodnie z artykułem 28 § 4,
d) jest uprawniony, zgodnie z artykułem 31, do udzielenia zleceń, jeśli
przesyłka weszła na obszar celny kraju przeznaczenia.
Od tej chwili kolej powinna stosować się do zleceń i wskazówek
odbiorcy.
Artykuł 31
Zmiana przez odbiorcę
§ 1. Jeżeli nadawca nie wziął na swój rachunek należności
przewozowych w kraju przeznaczenia, a także nie zamieścił w liście przewozowym
oświadczenia "Odbiorca nie jest upoważniony do udzielania dodatkowych
zleceń", odbiorca może, w drodze dodatkowych zleceń, zmienić umowę
przewozu, zarządzając:
a) zatrzymanie towaru w drodze,
b) wstrzymanie wydania towaru,
c) wydanie towaru w kraju przeznaczenia innej osobie niż odbiorca wymieniony
w liście przewozowym,
d) wydanie towaru w karu przeznaczenia na innej stacji niż stacja
przeznaczenia wymieniona w liście przewozowym, jeśli taryfy międzynarodowe nie
postanawiają inaczej,
e) załatwienie formalności wymaganych przez władze celne lub inne władze
administracyjne zgodnie z artykułem 26 § 3.
Postanowienia dodatkowe lub taryfy międzynarodowe obowiązujące między
kolejami uczestniczącymi w przewozie mogą dopuszczać inne wyżej nie wymienione
zlecenia.
W żadnym wypadku zlecenia nie mogą powodować podziału przesyłki.
Zlecenia odbiorcy są wykonywane dopiero po wejściu przesyłki na obszar celny
kraju przeznaczenia.
§ 2. Zlecenia te powinny być udzielone stacji przeznaczenia lub stacji
wejściowej kraju przeznaczenia w formie oświadczenia pisemnego, sporządzonego
według wzoru ustalonego i ogłoszonego przez kolej. Zlecenia udzielane w innej
formie niż ustalona są nieważne.
§ 3. Prawo odbiorcy do zmiany umowy przewozu wygasa, w razie gdy
odbiorca:
a) odebrał list przewozowy,
b) przyjął towar,
c) skorzystał ze swoich praw zgodnie z artykułem 28 § 4,
d) wyznaczona przez niego zgodnie z § 1 lit. c) osoba odebrała list
przewozowy lub skorzystała z przysługujących jej praw zgodnie z artykułem 28
§ 4.
§ 4. Jeżeli odbiorca zlecił wydanie towaru innej osobie, to osoba ta nie
ma prawa zmiany umowy przewozu.
Artykuł 32
Wykonanie dodatkowych zleceń
§ 1. Kolej nie może odmówić wykonania dodatkowych zleceń
udzielonych zgodnie z artykułami 30 i 31 ani opóźniać ich wykonania,
chyba że:
a) wykonanie nie jest już możliwe w chwili nadejścia zlecenia do stacji,
która powinna je wykonać,
b) wykonanie mogłoby zakłócić normalną pracę eksploatacyjną,
c) wykonanie jest sprzeczne, gdy chodzi o zmianę stacji przeznaczenia, z
ustawami i przepisami jednego z Państw, a w szczególności z przepisami
celnymi lub przepisami innych władz administracyjnych,
d) wartość towaru, gdy chodzi o zmianę stacji przeznaczenia, według oceny
kolei, nie pokrywa wszystkich należności przewozowych obciążających towar aż do
nowej stacji przeznaczenia, chyba że należności te będą niezwłocznie zapłacone
lub zabezpieczone.
Osobę, która udzieliła dodatkowych zleceń, należy możliwie najszybciej
zawiadomić o przeszkodach nie pozwalających na ich wykonanie.
Jeżeli kolej nie mogła przewidzieć tych przeszkód, osoba, która
udzieliła dodatkowych zleceń, ponosi wszelkie skutki wynikające z tego, że kolej
rozpoczęła ich wykonywanie.
§ 2. Koszty wynikające z wykonania zlecenia powinny być zapłacone
zgodnie z artykułem 15, z wyjątkiem tych, które powstały z winy kolei.
§ 3. Z zastrzeżeniem postanowień § 1 kolej odpowiada za zawinione
przez nią skutki niewykonania lub niewłaściwego wykonania zlecenia. Jednakże
ewentualne odszkodowanie nie powinno przekraczać odszkodowania przewidzianego w
razie zaginięcia towaru.
Artykuł 33
Przeszkoda w przewozie
§ 1. W razie przeszkody w przewozie, kolej rozstrzyga, czy bardziej
korzystne jest przewieźć towar z urzędu, zmieniając drogę przewozu, czy też
należy w interesie nadawcy zażądać od niego wskazówek, przekazując mu
wszelkie potrzebne informacje, jakimi dysponuje kolej.
Jeżeli nie zachodzi wina kolei, ma ona prawo pobrać przewoźne za rzeczywistą
drogę przewozu i rozporządza terminami dostawy odpowiadającymi tej drodze
przewozu.
§ 2. Jeżeli dalszy przewóz nie jest możliwy, kolej żąda
wskazówek od nadawcy.
Jednakże kolej nie ma obowiązku żądania takich wskazówek w razie
przejściowej przeszkody wynikłej z przyczyn powstałych z zastosowania artykułu 3
§ 4.
§ 3. Nadawca może udzielić w liście przewozowym wskazówek
dotyczących postępowania w razie powstania przeszkody w przewozie.
Jeżeli według oceny kolei wskazówki te nie mogą być wykonane, kolej
żąda od nadawcy nowych wskazówek.
§ 4. Nadawca zawiadomiony o przeszkodzie w przewozie może udzielić
wskazówek bądź na stacji nadania, bądź na stacji, na której
znajduje się towar. Jeżeli nadawca zmienia odbiorcę lub stację przeznaczenia
albo udziela wskazówek stacji, na której znajduje się towar,
powinien on zamieścić swoje wskazówki we wtórniku listu
przewozowego i wtórnik ten przedstawić kolei.
§ 5. Jeżeli kolej zastosuje się do wskazówek nadawcy, nie żądając
przedstawienia wtórnika listu przewozowego, i jeżeli wtórnik ten
nadawca przekazał odbiorcy, kolej odpowiada wobec odbiorcy za wynikłą z tego
szkodę. Jednakże ewentualne odszkodowanie nie powinno przekraczać odszkodowania
przewidzianego w razie zaginięcia towaru.
§ 6. Jeżeli nadawca zawiadomiony o przeszkodzie w przewozie nie udzielił
w rozsądnym terminie wskazówek możliwych do wykonania, kolej postępuje
według przepisów o przeszkodach w wydaniu obowiązujących w miejscu, w
którym towar został zatrzymany.
Jeżeli towar został sprzedany, kwotę uzyskaną ze sprzedaży należy po
potrąceniu należności obciążających towar oddać do dyspozycji nadawcy. Jeżeli
kwota uzyskana ze sprzedaży jest niższa od należności przewozowych, nadawca jest
obowiązany zapłacić różnicę.
§ 7. Jeżeli przeszkoda w przewozie ustaje przed nadejściem
wskazówek nadawcy, towar należy skierować do stacji przeznaczenia, nie
czekając na te wskazówki; nadawcę należy zawiadomić o tym jak
najszybciej.
§ 8. Jeżeli przeszkoda w przewozie powstała po zmianie umowy przewozu,
dokonanej przez odbiorcę zgodnie z artykułem 31, kolej jest obowiązana
zawiadomić o tym odbiorcę. Postanowienia § 1, 2, 6, 7 i 9 stosuje się
odpowiednio.
§ 9. Z zastrzeżeniem winy kolei, kolej może w razie przeszkody w
przewozie pobrać opłatę za postój wagonu.
§ 10. Do przewozów wykonywanych zgodnie z artykułem 33 stosuje
się postanowienia artykułu 32.
Artykuł 34
Przeszkoda w wydaniu
§ 1. W razie przeszkody w wydaniu towaru, stacja przeznaczenia powinna
niezwłocznie zawiadomić o tym nadawcę za pośrednictwem stacji nadania i zażądać
od niego wskazówek. Nadawcę należy zawiadomić bez pośrednictwa stacji
nadania pisemnie, telegraficznie lub dalekopisem, jeżeli zażądał on tego w
liście przewozowym; koszty zawiadomienia obciążają towar.
§ 2. Jeżeli przeszkoda w wydaniu ustała przed nadejściem
wskazówek nadawcy do stacji przeznaczenia, towar należy wydać odbiorcy. O
wydaniu tym należy zawiadomić niezwłocznie nadawcę pocztowym listem poleconym;
koszty zawiadomienia obciążają towar.
§ 3. Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo udzielić
wskazówek nawet wtedy, gdy nie może okazać wtórnika listu
przewozowego.
§ 4. Nadawca może w liście przewozowym także zażądać, aby w razie
powstania przeszkody w wydaniu odesłano mu towar z powrotem z urzędu. W innym
wypadku konieczna jest wyraźna zgoda nadawcy.
§ 5. Jeżeli taryfy nie zawierają innych postanowień, nadawca powinien
udzielić wskazówek za pośrednictwem stacji nadania.
§ 6. W wypadkach nie przewidzianych wyżej kolej odpowiedzialna za
wydanie postępuje zgodnie z ustawami i przepisami obowiązującymi w miejscu
wydania.
Jeżeli towar został sprzedany, kwotę uzyskaną ze sprzedaży należy po
potrąceniu należności obciążających towar oddać do dyspozycji nadawcy. Jeżeli
kwota uzyskana ze sprzedaży jest niższa od tych należności, nadawca jest
obowiązany zapłacić różnicę.
§ 7. Jeżeli przeszkoda w wydaniu powstała już po zmianie umowy przewozu
przez odbiorcę zgodnie z artykułem 31, kolej powinna zawiadomić o tym odbiorcę.
Postanowienia § 1, 2 i 6 stosuje się odpowiednio.
§ 8. Postanowienia artykułu 32 stosuje się do przewozów
wykonywanych na podstawie postanowień artykułu 34.
TYTUŁ IV
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Artykuł 35
Współodpowiedzialność kolei
§ 1. Kolej, która przyjęła do przewozu towar wraz z listem
przewozowym, odpowiada za wykonanie przewozu na całej drodze aż do wydania.
§ 2. Każda następna kolej przez samo przyjęcie towaru wraz z listem
przewozowym uczestniczy w umowie przewozu stosownie do warunków
określonych w tym dokumencie i przyjmuje wynikające z niej obowiązki; nie
narusza to jednak postanowień artykułu 55 § 3 dotyczących kolei
przeznaczenia.
Artykuł 36
Zakres odpowiedzialności
§ 1. Kolej odpowiada za szkodę powstałą wskutek całkowitego lub
częściowego zaginięcia albo uszkodzenia towaru w czasie od przyjęcia do przewozu
aż do wydania, jak również za szkodę wynikłą z przekroczenia terminu
dostawy.
§ 2. Kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie,
uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy nastąpiło z winy osoby
uprawnionej, z powodu jej zlecenia nie wywołanego winą kolei, z powodu wady
własnej towaru (wewnętrzne zepsucie, ubytek itp.) lub wskutek okoliczności,
których kolej nie mogła uniknąć i których skutkom nie mogła
zapobiec.
§ 3. Kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie
lub uszkodzenie nastąpiło wskutek szczególnego niebezpieczeństwa,
wynikającego z jednej lub kilku niżej wymienionych okoliczności:
a) z przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na podstawie odpowiednich
postanowień lub na postawie umowy zawartej z nadawcą, wskazanej w liście
przewozowym,
b) z braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje
naturalne właściwości narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) z załadowania przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę na podstawie
odpowiednich przepisów lub umowy zawartej z nadawcą i wskazanej w liście
przewozowym albo na podstawie umowy zawartej z odbiorcą,
d) z wadliwego załadowania, jeżeli tego załadowania dokonał nadawca na
podstawie odpowiednich przepisów lub zawartej z nim umowy wskazanej w
liście przewozowym,
e) z załatwiania przez nadawcę, odbiorcę lub pełnomocnika jednego z nich
formalności wymaganych przez wadze celne lub inne władze administracyjne,
f) z naturalnych właściwości pewnych towarów powodujących całkowite
lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez
połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie, rozsypanie,
g) z oznaczenia niezgodnego z rzeczywistością, nieścisłego lub
niedostatecznego przedmiotów wyłączonych od przewozu lub dopuszczonych do
przewozu warunkowo lub z niezachowania przez nadawcę środków ostrożności
przewidzianych dla przedmiotów dopuszczonych do przewozu warunkowo,
h) z przewozu żywych zwierząt,
i) z przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy
zawartej z nadawcą i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonany pod
dozorem, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa,
któremu dozorowanie miało zapobiec.
Artykuł 37
Ciężar dowodu
§ 1. Dowód, że przekroczenie terminu dostawy, zaginięcie lub
uszkodzenie spowodowane zostało jedną z okoliczności przewidzianych w artykule
36 § 2, ciąży na kolei.
§ 2. Jeżeli kolej wykaże, że ze względu na okoliczności danego wypadku
zaginięcie lub uszkodzenie mogło wyniknąć z jednego lub kilku
szczególnych niebezpieczeństw przewidzianych w artykule 36 § 3,
istnieje domniemanie, że szkoda z nich wynikła.
Osoba uprawniona zachowuje jednak prawo do udowodnienia, że szkoda nie
została spowodowana całkowicie lub częściowo przez jedno z tych
niebezpieczeństw.
Domniemania tego nie stosuje się w wypadku przewidzianym w artykule 36 §
3 lit. a), jeżeli wystąpił nadmierny ubytek lub zaginięcie całych sztuk
przesyłki.
Artykuł 38
Domniemanie w razie ponownego nadania
§ 1. Jeżeli przesyłkę nadaną do przewozu na podstawie Przepisów
ujednoliconych ponownie nadano na warunkach tych samych przepisów i
jeżeli po ponownym nadaniu stwierdzono częściowe zaginięcie lub uszkodzenie,
istnieje domniemanie, że częściowe zaginięcie lub uszkodzenie nastąpiło w czasie
ostatniej umowy przewozu, pod warunkiem że przesyłka pozostawała pod nadzorem
kolei i że przesyłkę nadano w takim stanie, w jakim nadeszła do stacji ponownego
nadania.
§ 2. Domniemanie takie istnieje także wtedy, gdy ponowne nadanie
poprzedziła umowa przewozu nie oparta na Przepisach ujednoliconych, pod
warunkiem że w razie bezpośredniego nadania od pierwotnej stacji nadania do
ostatniej stacji przeznaczenia można było zastosować te przepisy.
Artykuł 39
Domniemanie zaginięcia towaru
§ 1. Osoba uprawniona może bez dalszych dowodów uważać towar za
zaginiony, jeżeli nie wydano lub nie postawiono go do dyspozycji odbiorcy w
ciągu trzydziestu dni po upływie terminu dostawy.
§ 2. Otrzymawszy odszkodowanie za zaginiony towar, osoba uprawniona może
pisemnie zażądać, aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłaceniu
odszkodowania zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. O zgłoszeniu takiego żądania
kolej wydaje poświadczenie na piśmie.
§ 3. W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu takiego zawiadomienia osoba
uprawniona może żądać, aby towar wydano jej na jednej ze stacji na drodze
przewozu. W tym wypadku powinna ona opłacić wszelkie należności za
przewóz od stacji nadania do stacji, na której ma nastąpić
wydanie, i zwrócić otrzymane odszkodowanie, ewentualnie po potrąceniu
wydatków związanych z tym odszkodowaniem. Jednakże zachowuje ona swoje
prawa do odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy, przewidziane w
artykułach 43 i 46.
§ 4. Jeżeli nie zgłoszono żądania przewidzianego w § 2 lub nie
udzielono wskazówek w terminie przewidzianym w § 3 lub jeżeli towar
został odnaleziony po upływie jednego roku od wypłacenia odszkodowania, kolej
rozporządza towarem zgodnie z ustawami i przepisami swojego Państwa.
Artykuł 40
Odszkodowanie w razie zaginięcia
§ 1. W razie całkowitego lub częściowego zaginięcia towaru, kolej
powinna bez jakichkolwiek dalszych odszkodowań zapłacić odszkodowanie obliczone
według:
- ceny giełdowej,
- ceny rynkowej, w braku ceny giełdowej,
- wartości użytkowej towaru tego samego rodzaju i gatunku w czasie i w
miejscu, w którym towar został przyjęty do przewozu, jeżeli brak jednej i
drugiej ceny.
§ 2. Wysokość odszkodowania nie może przewyższać 17 jednostek
obrachunkowych za każdy brakujący kilogram masy brutto, z zastrzeżeniem
ograniczenia przewidzianego w artykule 45.
§ 3. Kolej powinna zwrócić, oprócz przewoźnego, cło i inne
kwoty zapłacone w związku z przewozem zaginionego towaru.
§ 4. Jeżeli obliczenie odszkodowania wymaga przeliczenia kwot wyrażonych
w walutach obcych, to kwoty te należy przeliczyć według kursu obowiązującego w
dniu i w miejscu zapłaty odszkodowania.
Artykuł 41
Odpowiedzialność w razie ubytku masy przy przewozie
§ 1. Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych właściwości
tracą zazwyczaj na masie w związku z ich przewozem, kolej odpowiada bez względu
na przebytą odległość tylko za tę część ubytku masy, która przewyższa
następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub nadanych do przewozu w
stanie wilgotnym oraz dla następujących towarów:
- chmiel,
- drewno farbiarskie tarte lub mielone,
- grzyby świeże,
- jarzyny świeże,
- kit świeży,
- kory,
- korzenie,
- lukrecja,
- kości całe lub mielone,
- liście tytoniowe świeże,
- mydła i oleje twarde,
- odpadki skór,
- owoce świeże, suszone lub smażone,
- rogi i kopyta,
- ryby suszone,
- skóry,
- skóry futrzane,
- skóry garbowane,
- sól,
- szczecina,
- ścięgna zwierzęce,
- tłuszcze,
- torf,
- tytoń krajany,
- wełna,
- węgiel i koks,
- włosie końskie,
b) jeden procent wagi dla wszystkich innych towarów suchych.
§ 2. Kolej nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności
przewidziane w § 1, jeżeli na podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że brak nie wynika z przyczyn uzasadniających stosowanie
dopuszczalnych norm.
§ 3. W razie przewozu kilku sztuk towaru na podstawie jednego listu
przewozowego, ubytek masy przy przewozie oblicza się dla każdej sztuki, jeżeli
jej masę podano oddzielnie w liście przewozowym przy nadaniu, lub można ją
ustalić w inny sposób.
§ 4. W razie całkowitego zaginięcia towaru, przy obliczaniu
odszkodowania nie stosuje się żadnego potrącenia ubytku masy.
§ 5. Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają w niczym
postanowień artykułów 36 i 37.
Artykuł 42
Odszkodowanie w razie uszkodzenia
§ 1. W razie uszkodzenia towaru kolej obowiązana jest zapłacić, bez
dalszego odszkodowania, kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru. Za
podstawę do obliczenia tej kwoty przyjmuje się procent, o który na stacji
przeznaczenia obniżyła się wartość towaru, ustalona zgodnie z artykułem 40.
§ 2. Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:
a) jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości wskutek uszkodzenia -
kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia całej przesyłki,
b) jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości wskutek
uszkodzenia - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia części,
która doznała obniżenia wartości.
§ 3. Kolej powinna poza tym zwrócić, w stosunku określonym §
1, poniesione koszty przewidziane w artykule 40 § 3.
Artykuł 43
Odszkodowanie w razie przekroczenia terminu dostawy
§ 1. Jeżeli wskutek przekroczenia terminu dostawy powstała szkoda,
włącznie z uszkodzeniem przesyłki, kolej powinna zapłacić odszkodowanie,
które nie może przekraczać potrójnej kwoty przewoźnego.
§ 2. W razie całkowitego zaginięcia towaru, odszkodowanie przewidziane w
§ 1 nie może być łączone z odszkodowaniem z artykułu 40.
§ 3. W razie częściowego zaginięcia towaru, odszkodowanie przewidziane w
§ 1 nie może przekraczać potrójnej kwoty przewoźnego za nie
zaginioną część przesyłki.
§ 4. W razie uszkodzenia towaru, nie będącego skutkiem przekroczenia
terminu dostawy, odszkodowanie przewidziane w § 1 łączy się w danym wypadku
z odszkodowaniem przewidzianym w artykule 42.
§ 5. W żadnym wypadku odszkodowanie przewidziane w § 1 i
odszkodowania przewidziane w artykułach 40 i 42 nie mogą łącznie wynosić więcej
niż odszkodowanie, które należałoby zapłacić w razie całkowitego
zaginięcia towaru.
§ 6. Kolej może dopuścić w taryfach międzynarodowych lub w umowach
specjalnych inną zasadę wypłacania odszkodowań w odstępstwie od zasad
przewidzianych w § 1, jeżeli zgodnie z artykułem 27 § 1 termin dostawy
został ustalony na podstawie planów przewozowych.
Jeżeli w tym wypadku terminy dostawy przewidziane w artykule 27 § 2
zostały przekroczone, osoba uprawniona może żądać albo odszkodowania
przewidzianego w § 1 niniejszego artykułu, albo odszkodowania ustalonego w
taryfach międzynarodowych lub w umowach specjalnych.
Artykuł 44
Odszkodowanie w razie winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa
Jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy lub
niedokładne albo wadliwe wykonanie świadczeń dodatkowych przez kolej,
przewidzianych w Przepisach ujednoliconych, jest wynikiem winy umyślnej lub
rażącego niedbalstwa kolei, kolej powinna zapłacić osobie uprawnionej pełne
odszkodowanie za udowodniona szkodę.
W razie rażącego niedbalstwa, odszkodowanie jest jednak ograniczone do
podwójnej wysokości maksymalnych kwot przewidzianych w artykułach 25, 26,
30, 32, 33, 40, 42, 43, 45 i 46.
Artykuł 45
Ograniczenie odszkodowania w określonych taryfach
Jeżeli kolej ustala szczególne warunki przewozu w taryfach specjalnych
lub wyjątkowych, które przewidują zniżki w porównaniu z przewoźnym
obliczonym według taryf ogólnych, może ona ograniczyć odszkodowanie
należne osobie uprawnionej w razie zaginięcia, uszkodzenia lub przekroczenia
terminu dostawy, w takim zakresie, w jakim ograniczenie to jest przewidziane w
taryfie.
Jeżeli te szczególne warunki przewozu mają zastosowanie tylko do
części drogi przewozu, to ograniczenie to przysługuje tylko wówczas, gdy
przyczyna uzasadniająca odszkodowanie powstała na tej części drogi przewozu.
Artykuł 46
Odszkodowanie w razie deklarowania wartości dostawy
W razie deklarowania wartości dostawy można żądać, oprócz odszkodowań
przewidzianych w artykułach 40, 42, 43 i 45, wyrównania dalszej
udowodnionej szkody do wysokości kwoty deklarowanej wartości dostawy.
Artykuł 47
Oprocentowanie odszkodowania
§ 1. Osoba uprawniona może żądać odsetek od odszkodowania w wysokości 5
procent w stosunku rocznym, naliczanych od dnia wniesienia reklamacji
przewidzianej w artykule 53 lub od dnia wytoczenia powództwa sądowego,
gdy nie było reklamacji.
§ 2. Odsetki należą się tylko wówczas, gdy odszkodowanie
przewyższa 4 jednostki obrachunkowe w odniesieniu do jednego listu przewozowego.
§ 3. Jeżeli osoba uprawniona nie dostarczy kolei w wyznaczonym jej
odpowiednim terminie dokumentów uzasadniających roszczenie, niezbędnych
do ostatecznego załatwienia reklamacji, odsetek tych nie nalicza się za okres od
upływu tego terminu do chwili dostarczenia dokumentów.
Artykuł 48
Odpowiedzialność w komunikacji kolejowo-morskiej
§ 1. Przy przewozach kolejowo-morskich liniami, o których mowa w
artykule 2 § 2 konwencji, każde Państwo może poprzez żądanie zamieszczenia
odpowiedniego zapisu w liście linii podległych Przepisom ujednoliconym uzupełnić
przyczyny uzasadniające zwolnienie od odpowiedzialności, przewidziane w artykule
36, ogółem niżej podanych przyczyn.
Przewoźnik może jednak powołać się na te przyczyny, tylko w razie gdy
udowodni, że zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy powstało
podczas przewozu morzem od chwili załadowania towaru na statek aż do chwili
wyładowania towaru ze statku.
Przyczyny uzasadniające zwolnienie od odpowiedzialności są następujące:
a) działanie, niedbalstwo lub zaniedbanie kapitana, załogi albo
pracowników przewoźnika podczas prowadzenia lub zarządzania statkiem,
b) niezdatność statku do żeglugi, pod warunkiem że przewoźnik udowodni, że
niezdatność ta nie wynika z braku należytej troski z jego strony o utrzymanie
statku w stanie zdatnym do żeglugi, o zapewnienie należytej obsady załogi,
należytego urządzenia i zaopatrzenia lub też o przystosowanie i utrzymanie w
dobrym stanie wszystkich części statku, przeznaczonych do załadowania towaru,
tak aby były zdatne do przyjęcia, przewozu i zabezpieczenia towaru,
c) pożar, jeżeli przewoźnik udowodni, że nie został on spowodowany wskutek
jego działalności lub winy ani wskutek działalności lub winy kapitana, załogi,
pilota lub pracowników przewoźnika,
d) niebezpieczeństwo, zagrożenie lub wypadki na morzu lub innych wodach
żeglownych,
e) ratowanie lub usiłowanie ratowania życia lub mienia na morzu,
f) załadowanie towaru na pokładzie statku, pod warunkiem że za zgodą nadawcy
wyrażoną w liście przewozowym towar umieszczono na pokładzie i nie przewozi się
go w wagonie.
Powyższe przyczyny uzasadniające zwolnienie od odpowiedzialności nie uchylają
ani nie zmniejszają w niczym ogólnych obowiązków przewoźnika, a w
szczególności jego obowiązku należytej troski o utrzymanie statku w
stanie zdatnym do żeglugi, o zapewnienie należytej obsady załogi, należytego
urządzenia i zaopatrzenia lub też o przystosowanie i utrzymanie w dobrym stanie
wszystkich części statku, przeznaczonych do załadowania towaru, tak aby były one
zdatne do przyjęcia, przewozu i zabezpieczenia towaru.
Przewoźnik powołujący się na powyższe przyczyny uzasadniające zwolnienie od
odpowiedzialności ponosi jednak odpowiedzialność, jeżeli uprawniony udowodni, że
przekroczenie terminu dostawy, zaginięcie lub uszkodzenie towaru nastąpiło z
winy przewoźnika, kapitana, załogi, pilota lub pracowników przewoźnika,
powstałej w innych przypadkach niż przewidziane pod lit. a).
§ 2. Jeżeli ta sama linia morska obsługiwana jest przez kilka
przedsiębiorstw wpisanych na listę wymienioną w artykułach 3 i 10 konwencji, w
stosunku do wszystkich przedsiębiorstw stosuje się ten sam system
odpowiedzialności.
Ponadto gdy te przedsiębiorstwa zostały wpisane na listę na żądanie kilku
Państw, w sprawie przyjęcia przepisów o odpowiedzialności powinno być
zawarte wcześniej porozumienie między tymi Państwami.
§ 3. O zarządzeniach wydanych na podstawie niniejszego artykułu
zawiadamia się Urząd Centralny.
Zarządzenia te wchodzą w życie najwcześniej po upływie trzydziestu dni od
daty pisma, którym Urząd Centralny zawiadomił o nich inne Państwa.
Wymienionych zarządzeń nie stosuje się do przesyłek znajdujących się w
drodze.
Artykuł 49
Odpowiedzialność w razie wypadku nuklearnego
Kolej jest zwolniona od odpowiedzialności ciążącej na niej na podstawie
Przepisów ujednoliconych, jeżeli szkoda powstała wskutek wypadku
nuklearnego i jeżeli według ustaw i przepisów o odpowiedzialności w
dziedzinie energii nuklearnej, obowiązujących w danym Państwie, właściciel
urządzenia nuklearnego lub równorzędna mu osoba odpowiada za tę szkodę.
Artykuł 50
Odpowiedzialność kolei za swoich pracowników
Kolej opowiada za swoich pracowników oraz za inne osoby,
którymi się posługuje przy wykonywaniu przewozu.
Jeżeli jednak pracownicy kolei na żądanie zainteresowanego wypełniają listy
przewozowe, dokonują tłumaczeń lub spełniają inne czynności, do których
kolej nie jest zobowiązana, uważa się ich za działających na rachunek osoby,
której świadczą te usługi.
Artykuł 51
Roszczenia szczególne
We wszystkich wypadkach, w których mają zastosowanie Przepisy
ujednolicone, można wystąpić przeciwko kolei z roszczeniem o odszkodowanie bez
względu na tytuł, na jakim jest oparte, tylko na warunkach i w granicach
przewidzianych w niniejszych przepisach.
To samo dotyczy również roszczeń dochodzonych od pracowników
kolei i innych osób, za które kolej odpowiada na podstawie
artykułu 50.
TYTUŁ V
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
Artykuł 52
Stwierdzenie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia
§ 1. Jeżeli kolej ujawni lub przypuszcza albo też osoba uprawniona
twierdzi, że towar częściowo zaginął lub został uszkodzony, kolej jest
obowiązana niezwłocznie, w miarę możliwości w obecności osoby uprawnionej,
ustalić protokolarnie, w zależności od rodzaju szkody, stan towaru, jego masę
oraz - jeżeli jest to możliwe - rozmiar i przyczynę szkody, jak również
czas jej powstania.
Odpis tego protokołu wydaje się osobie uprawnionej bezpłatnie.
§ 2. Jeżeli osoba uprawniona nie uznaje stwierdzeń protokołu, może ona
żądać ustalenia stanu i masy towaru, jak również przyczyn i rozmiaru
szkody przez rzeczoznawcę powołanego przez obie strony lub przez sąd.
Postępowanie to podlega ustawom i przepisom Państwa, w którym odbywa się
ustalenie szkody.
Artykuł 53
Reklamacje
§ 1. Reklamacje z umowy przewozu należy wnosić na piśmie do kolei
wskazanej w artykule 55.
§ 2. Prawo wnoszenia reklamacji przysługuje osobom, które mają
prawo wytoczenia powództwa sądowego przeciwko kolei na podstawie artykułu
54.
§ 3. Wnosząc reklamację nadawca powinien przedstawić wtórnik
listu przewozowego. W braku wtórnika, nadawca może wnieść reklamację do
kolei tylko za zgodą odbiorcy lub po przedstawieniu dowodu, że odbiorca
odmówił przyjęcia przesyłki.
Jeżeli reklamację wnosi odbiorca, powinien przedstawić list przewozowy, jeśli
mu go wydano.
§ 4. List przewozowy, wtórnik listu przewozowego i inne
dokumenty, których dołączenie do reklamacji osoba uprawniona uważa za
konieczne, powinny być przedstawione w oryginałach lub odpisach, które na
żądanie kolei powinny być we właściwy sposób uwierzytelnione.
Przy ostatecznym załatwianiu reklamacji kolej może żądać przedstawienia listu
przewozowego, wtórnika listu przewozowego lub zaświadczenia o zaliczeniu
w oryginałach, w celu zamieszczenia na nich adnotacji o załatwieniu.
Artykuł 54
Osoby uprawnione do wytoczenia powództwa sądowego przeciwko kolei
§ 1. Prawo do wytoczenia powództwa sądowego o zwrot kwot
zapłaconych na podstawie umowy przewozu przysługuje tylko temu, kto dokonał
zapłaty.
§ 2. Prawo do wytoczenia powództwa sądowego z tytułu zaliczeń
przewidzianych w artykule 17 przysługuje tylko nadawcy.
§ 3. Prawo do wytoczenia powództwa sądowego z tytułu innych
roszczeń wynikających z umowy przewozu przysługuje:
a) nadawcy do chwili, gdy odbiorca:
1° odebrał list przewozowy,
2° przyjął towar lub
3° skorzystał z przysługujących mu praw na podstawie artykułu 28 § 4
lub artykułu 31,
b) odbiorcy od chwili, gdy:
1° odebrał list przewozowy,
2° przyjął towar,
3° skorzystał z praw przysługujących mu na podstawie artykułu 28 § 4
lub
4° skorzystał z przysługujących mu praw na podstawie artykułu 31;
jednakże prawo wytoczenia powództwa sądowego wygasa z chwilą, gdy osoba
wyznaczona przez odbiorcę zgodnie z artykułem 31 § 1 lit. c) odebrała list
przewozowy lub przyjęła towar albo skorzystała z praw przysługujących jej na
podstawie artykułu 28 § 4.
§ 4. Wytaczając powództwo sądowe nadawca powinien przedstawić
wtórnik listu przewozowego. W braku wtórnika nadawca może wytoczyć
powództwo na podstawie § 3 lit. a) tylko za zgodą odbiorcy lub po
przedstawieniu dowodu, że odbiorca odmówił przyjęcia przesyłki.
Przy wytaczaniu powództwa sądowego odbiorca powinien przedstawić list
przewozowy, jeżeli został on mu wydany.
Artykuł 55
Koleje, przeciwko którym mogą być wytoczone powództwa sadowe
§ 1. Powództwa sądowe o zwrot kwot zapłaconych na podstawie umowy
przewozu można wytoczyć przeciwko kolei, która pobrała te kwoty, albo
przeciwko kolei, na rzecz której zostały one pobrane.
§ 2. Powództwo sądowe z tytułu zaliczeń przewidzianych w artykule
17 można wytoczyć tylko przeciwko kolei nadania.
§ 3. Inne powództwa sądowe wynikające z umowy przewozu można
wytoczyć przeciwko kolei nadania, kolei przeznaczenia lub przeciwko tej kolei,
na której wystąpiło zdarzenie uzasadniające roszczenie. Kolej
przeznaczenia może być jednak pozwana nawet wtedy, gdy nie otrzymała ona towaru
ani listu przewozowego.
§ 4. Jeżeli powód ma prawo wyboru między kilkoma kolejami, jego
prawo wyboru wygasa z chwilą wytoczenia powództwa przeciwko jednej z tych
kolei.
§ 5. Powództwo sądowe można wytoczyć przeciwko innej kolei niż
wskazane w § 1, 2 i 3, jeżeli zostało ono wytoczone jako powództwo
wzajemne lub w drodze zarzutu w związku z roszczeniem głównym,
wynikającym z tej samej umowy przewozu.
Artykuł 56
Właściwość
Na podstawie niniejszych Przepisów ujednoliconych można wytoczyć
powództwo sądowe tylko przed właściwy sąd Państwa, do którego
należy pozwana kolej, chyba że umowy między Państwami lub dokumenty koncesyjne
stanowią inaczej.
Jeżeli jedna kolej eksploatuje w różnych Państwach samodzielne sieci
kolejowe, każde z tych przedsiębiorstw w rozumieniu niniejszego artykułu uważa
się za oddzielną kolej.
Artykuł 57
Wygaśnięcie roszczeń przeciwko kolei
§ 1. Z chwilą przyjęcia towaru przez osobę uprawnioną wygasają wszelkie
roszczenia przeciwko kolei z umowy przewozu z tytułu przekroczenia terminu
dostawy, częściowego zaginięcia lub uszkodzenia.
§ 2. Roszczenia nie wygasają jednak:
a) w razie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia, jeżeli:
1° zaginięcie lub uszkodzenie towaru zostało stwierdzone zgodnie z
artykułem 52 przed przyjęciem towaru przez osobę uprawnioną,
2° tylko z winy kolei zaniedbano stwierdzenia, którego należało
dokonać zgodnie z artykułem 52,
b) w razie szkody nie dającej się zauważyć z zewnątrz, a którą
stwierdzono po przyjęciu towaru przez osobę uprawnioną, jeżeli ona:
1° zażąda stwierdzenia szkody zgodnie z artykułem 52 bezpośrednio po jej
ujawnieniu, najpóźniej jednak w ciągu siedmiu dni po przyjęciu towaru,
2° udowodni poza tym, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem
towaru do przewozu a jego wydaniem,
c) w razie przekroczenia terminu dostawy, jeżeli osoba uprawniona w ciągu
sześćdziesięciu dni skorzystała z przysługujących jej praw wobec jednej z kolei
wskazanych w artykule 55 § 3,
d) jeżeli osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała z winy umyślnej lub
rażącego niedbalstwa kolei.
§ 3. Jeżeli na warunkach przewidzianych w artykule 38 § 1 towar
został ponownie nadany do przewozu, roszczenia wynikające z jednej z poprzednich
umów przewozu z tytułu częściowego zaginięcia lub uszkodzenia wygasają,
tak jakby chodziło tylko o jedną umowę przewozu.
Artykuł 58
Przedawnienie roszczeń
§ 1. Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem
jednego roku.
Jednakże termin przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez kolej od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez kolej,
c) z tytułu szkody powstałej z winy umyślnej,
d) w razie oszustwa,
e) z jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie, w
wypadku przewidzianym w artykule 38 § 1.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie - od trzydziestego dnia po upływie
terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie
terminu dostawy - od dnia wydania,
c) o zapłatę lub zwrot przewoźnego, opłat dodatkowych, innych należności,
dopłat albo o sprostowanie w razie niewłaściwego zastosowania taryfy lub błędu w
obliczeniu lub pobraniu:
1° jeżeli nastąpiła zapłata - od dnia zapłaty,
2° jeżeli zapłata nie nastąpiła - od dnia przyjęcia towaru do przewozu,
gdy zapłaty powinien dokonać nadawca, lub - od dnia, w którym odbiorca
odebrał list przewozowy, jeżeli on powinien dokonać zapłaty,
3° jeżeli kwoty zostały uiszczone w drodze rachunku przedpłaty - od dnia,
w którym kolej wydała nadawcy rachunek należności przewozowych
przewidziany w artykule 15 § 7; jeżeli rachunek ten nie został wydany,
termin do dochodzenia roszczeń kolei biegnie od trzydziestego dnia po upływie
terminu dostawy,
d) kolei o zapłatę kwot, które uiścił odbiorca zamiast nadawcy lub
nadawca zamiast odbiorcy, a które kolej obowiązana jest zwrócić
osobie uprawnionej - od dnia, w którym zażądano zwrotu,
e) o wypłatę zaliczenia przewidzianego w artykule 17- od trzydziestego dnia
po upływie terminu dostawy,
f) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży - od dnia sprzedaży,
g) o uiszczenie dopłaty żądanej przez władze celne lub inne władze
administracyjne - od dnia, w którym właściwe władze wystąpiły z takim
żądaniem,
h) we wszystkich innych wypadkach - od dnia, od którego przysługuje
prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek przedawnienia nie wlicza się nigdy do tego
terminu.
§ 3. W razie wniesienia do kolei reklamacji wraz z niezbędnymi
dokumentami, zgodnie z artykułem 53, bieg przedawnienia zawiesza się do dnia, w
którym kolej udzieliła na piśmie odmownej odpowiedzi i zwróciła
dokumenty.
W razie częściowego uwzględnienia reklamacji, przedawnienie zaczyna biec w
dalszym ciągu tylko dla spornej części reklamacji. Obowiązek udowodnienia, że
reklamację wniesiono lub że udzielono na nią odpowiedzi i zwrócono
dokumenty, ciąży na stronie, która powołuje się na ten fakt. Dalsze
reklamacje, których przedmiotem jest to samo roszczenie, nie zawieszają
biegu przedawnienia.
§ 4. Roszczeń przedawnionych nie można dochodzić nawet w drodze
powództwa wzajemnego ani podnosić w drodze zarzutu.
§ 5. Z zastrzeżeniem powyższych postanowień zawieszenie i przerwanie
biegu przedawnienia reguluje prawo krajowe.
TYTUŁ VI
WZAJEMNE STOSUNKI MIĘDZY KOLEJAMI
Artykuł 59
Rozrachunek między kolejami
§ 1. Każda kolej, która przy nadaniu lub przy wydaniu pobrała
opłaty lub inne należności wynikające z umowy przewozu, jest obwiązana zapłacić
kolejom uczestniczącym w przewozie przypadający im udział. Rodzaj i
sposób zapłaty regulują umowy między kolejami.
§ 2. Kolej nadania odpowiada, z zachowaniem swoich praw w stosunku do
nadawcy, za przewoźne i inne należności, których nie pobrała, mimo że
nadawca wziął je, zgodnie z artykułem 15, na swój rachunek.
§ 3. Jeżeli kolej przeznaczenia wyda towar bez pobrania opłat lub innych
należności wynikających z umowy przewozu, odpowiada ona wobec kolei
uczestniczących w przewozie i wobec innych zainteresowanych.
§ 4. Jeżeli Urząd Centralny na żądanie jednej z kolei wierzycielek
stwierdzi, że jedna z kolei nie płaci, wszystkie pozostałe koleje uczestniczące
w przewozie opłacają niedobór proporcjonalnie do udziałów w
przewoźnym.
Zastrzega się roszczenie zwrotne do kolei zalegającej z zapłatą.
Artykuł 60
Roszczenie zwrotne w razie zaginięcia lub uszkodzenia
§ 1. Kolei, która na podstawie Przepisów ujednoliconych
wypłaciła odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie lub uszkodzenie,
przysługuje roszczenie zwrotne przeciwko kolejom uczestniczącym w przewozie
według następujących postanowień:
a) kolej, która spowodowała szkodę, ponosi za nią wyłączną
odpowiedzialność,
b) jeżeli szkodę spowodowało kilka kolei, każda z nich ponosi
odpowiedzialność za szkodę przez siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie
takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między koleje według zasad
podanych pod lit. c),
c) jeżeli nie można udowodnić, że szkodę spowodowała jedna lub kilka kolei,
kwotę należnego odszkodowania dzieli się między wszystkie koleje uczestniczące w
przewozie, z wyjątkiem tych, które udowodnią, że szkoda nie powstała na
ich liniach; podziału dokonuje się proporcjonalnie do liczby kilometrów
odległości taryfowych.
§ 2. W razie niewypłacalności jednej z kolei, udział przypadający na
nią, lecz przez nią nie zapłacony, dzieli się między wszystkie inne koleje,
które uczestniczyły w przewozie, proporcjonalnie do liczby
kilometrów odległości taryfowych.
Artykuł 61
Roszczenia zwrotne w razie przekroczenia terminu dostawy
§ 1. W odniesieniu do zapłaty odszkodowania za przekroczenie terminu
dostawy stosuje się artykuł 60. Jeżeli przekroczenie terminu dostawy wynikło
wskutek nieprawidłowości spowodowanych przez kilka kolei, kwotę odszkodowania
dzieli się między koleje proporcjonalnie do czasu trwania opóźnienia
powstałego na ich liniach.
§ 2. Terminy dostawy ustalone w artykule 27 dzieli się w sposób
następujący:
a) jeżeli w przewozie uczestniczyły dwie koleje:
1° termin odprawy dzieli się na dwie równe części,
2° termin przewozu dzieli się proporcjonalnie do liczby kilometrów
odległości taryfowych,
b) jeżeli w przewozie uczestniczyły trzy lub więcej kolei:
1° termin odprawy dzieli się na dwie równe części między kolej
nadania i kolej przeznaczenia,
2° termin przewozu dzieli się między wszystkie koleje:
- jedną trzecią terminu przewozu na równe części,
- dwie trzecie terminu przewozu proporcjonalnie do liczby kilometrów
odległości taryfowych.
§ 3. Terminy dodatkowe, do których ma prawo jedna z kolei,
zalicza się na jej rzecz.
§ 4. Czas od nadania do rozpoczęcia biegu terminu odprawy zalicza się
wyłącznie kolei nadania.
§ 5. Podane wyżej zasady podziału stosuje się tylko wtedy, gdy całkowity
termin dostawy nie został dotrzymany.
Artykuł 62
Postępowanie przy roszczeniach zwrotnych
§ 1. Kolej, przeciwko której wystąpiono z roszczeniem zwrotnym,
przewidzianym w artykule 60 i 61, nie może kwestionować zasadności zapłaty
dokonanej przez kolej występującą z roszczeniem zwrotnym, jeżeli odszkodowanie
ustalone zostało przez sąd po przypozwaniu jej w należyty sposób i po
umożliwieniu jej przystąpienia do sporu w charakterze interwenienta. Sąd
orzekający w sprawie głównej ustala terminy do przypozwania i
interwencji.
§ 2. Kolej występująca z roszczeniem zwrotnym powinna pozwać jednym i
tym samym pozwem wszystkie zainteresowane koleje, z którymi nie zawarła
ugody, pod rygorem utraty prawa do roszczenia zwrotnego w stosunku do kolei,
których nie pozwała.
§ 3. Sąd powinien rozstrzygnąć jednym i tym samym wyrokiem o wszystkich
roszczeniach zwrotnych, z którymi wystąpiono.
§ 4. Kolejom pozwanym nie przysługuje żadne dalsze roszczenie zwrotne.
§ 5. Postępowanie przy roszczeniach zwrotnych nie może być włączone do
postępowania o odszkodowanie wdrożonego przez osobę uprawnioną z tytułu umowy
przewozu.
Artykuł 63
Właściwość przy roszczeniach zwrotnych
§ 1. Sąd siedziby kolei, przeciwko której wystąpiono z
roszczeniem zwrotnym, jest wyłącznie właściwy dla tych powództw.
§ 2. Jeżeli powództwo ma być wytoczone przeciwko kilku kolejom,
kolej występująca jako powód ma prawo wyboru między sądami właściwymi na
podstawie § 1.
Artykuł 64
Umowy w sprawie roszczeń zwrotnych
Koleje mogą w drodze umów ustalić odchylenia od postanowień
niniejszego tytułu o wzajemnych roszczeniach zwrotnych, z wyjątkiem zawartych w
artykule 62, § 5.
TYTUŁ VII
POSTANOWIENIA WYJĄTKOWE
Artykuł 65
Odchylenia przejściowe
§ 1. Jeżeli sytuacja gospodarcza i finansowa jednego Państwa może
spowodować poważne trudności w stosowaniu postanowień tytułu VI, każde Państwo
może odstąpić od postanowień artykułów 15, 17 i 30, ustalając w
odniesieniu do określonych komunikacji, że:
a) przesyłki nadawane z tego Państwa powinny być opłacone przez nadawcę:
1° do jego granic albo
2° co najmniej do jego granic,
b) przesyłki przeznaczone do tego Państwa powinny być opłacone przez nadawcę:
1° co najmniej do jego granic, chyba że Państwo, z którego wysyła
się przesyłki, wprowadza ograniczenie podane pod lit. a) punkt 1°, albo
2° tylko do jego granic,
c) przesyłki wysyłane z tego Państwa lub do niego przeznaczone nie mogą być
obciążone żadnym zaliczeniem oraz że zaliczki nie są dopuszczalne albo że
zaliczenia i zaliczki są dopuszczone tylko do określonej wysokości,
d) nadawca nie może zmienić umowy przewozu, jeżeli chodzi o kraj
przeznaczenia, o płacenie należności przewozowych i o zaliczenia.
§ 2. Pod tymi samymi warunkami Państwa mogą upoważnić koleje do
odstąpienia od postanowień artykułów 15, 17, 30 i 31, ustalając w
odniesieniu do wzajemnych komunikacji, że:
a) przepisy dotyczące opłacania należności przewozowych będą specjalnie
ustalone w porozumieniu zawartym między uczestniczącymi kolejami; jednakże
przepisy te nie będą mogły ustalać nie przewidzianych w artykule 15 zasad
opłacania należności przewozowych;
b) nie są dopuszczalne niektóre zlecenia zmiany umowy przewozu.
§ 3. Zarządzenia wydane zgodnie z § 1 i 2 podaje się do wiadomości
Urzędowi Centralnemu. Zarządzenia wymienione w § 1 wchodzą w życie
najwcześniej po upływie ośmiu dni, licząc od daty pisma, którym Urząd
Centralny zawiadomił o nich inne Państwa.
Zarządzenia wymienione w § 2 wchodzą w życie najwcześniej po upływie
dwóch dni, licząc od dnia ogłoszenia ich w zainteresowanych Państwach.
§ 4. Wymienionych zarządzeń nie stosuje się do przesyłek znajdujących
się w drodze.
Artykuł 66
Odchylenia
Postanowienia Przepisów ujednoliconych nie mają pierwszeństwa przed
postanowieniami przyjętymi przez niektóre Państwa dla ich wzajemnych
komunikacji w formie specjalnych umów, takich jak Traktaty o Europejskiej
Wspólnocie Węgla i Stali oraz Europejskiej Wspólnocie
Gospodarczej.
Aneks I
(Artykuły 4 i 5)
Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych
(RID)
Aneks ten otrzyma brzmienie, które ustaliła komisja ekspertów,
zgodnie z artykułem 69 § 4 Konwencji międzynarodowej o przewozie
towarów kolejami (CIM) z dnia 7 lutego 1970 r., dla Regulaminu
międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych kolejami (RID),
załącznik I do CIM.
Komisja ekspertów dostosuje również tekst tego regulaminu pod
względem redakcyjnym do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami z dnia 9
maja 1980 r.
Aneks II
(Artykuł 8 § 1)
Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami wagonów prywatnych (RIP)
Aneks ten otrzyma brzmienie, które ustaliła Komisja ekspertów,
zgodnie z artykułem 69 § 4 Konwencji międzynarodowej o przewozie
towarów kolejami (CIM) z dnia 7 lutego 1970 r., dla Regulaminu
międzynarodowego przewozu wagonów prywatnych (RIP); załącznik IV do CIM.
Komisja ekspertów dostosuje również tekst tego regulaminu pod
względem redakcyjnym do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami z dnia 9
maja 1980 r.
Aneks III
(Artykuł 8 § 2)
Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami kontenerów (RICo)
Aneks ten otrzyma brzmienie, które ustaliła Komisja ekspertów,
zgodnie z artykułem 69 § 4 Konwencji międzynarodowej o przewozie
towarów kolejami (CIM) z dnia 7 lutego 1970 r. dla Regulaminu
międzynarodowego przewozu kontenerów (RICo), załącznik V do CIM.
Komisja ekspertów dostosuje również tekst tego regulaminu pod
względem redakcyjnym do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami z dnia 9
maja 1980 r.
Aneks IV
(Artykuł 8 § 3)
Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami przesyłek ekspresowych (RIEx)
§ 1. Za przesyłki ekspresowe uważa się tylko towary przewożone w
sposób szczególnie szybki na warunkach taryfy międzynarodowej.
Do przewozu jako przesyłki ekspresowe dopuszcza się tylko te towary,
które można załadować w sposób normalny do wagonu bagażowego
pociągów ruchu osobowego. Taryfy międzynarodowe mogą dopuszczać
odchylenia od tej zasady.
§ 2. Od przewozu jako przesyłki ekspresowe wyłącza się przedmioty
wymienione w artykule 4 Przepisów ujednoliconych. Materiały i przedmioty
wymienione w RID lub wymienione w umowach i postanowieniach taryfowych,
zawartych na podstawie artykułu 5 § 2 Przepisów ujednoliconych,
dopuszcza się do przewozu jako przesyłki ekspresowe tylko wówczas, gdy
taki sposób przewozu jest wyraźnie przewidziany w RID albo w wymienionych
umowach lub postanowieniach taryfowych.
Taryfy międzynarodowe ustalają, czy inne towary mogą być również
wyłączone od przewozu jako przesyłki ekspresowe lub dopuszczone do przewozu
warunkowo.
§ 3. Przesyłki ekspresowe mogą być nadawane do przewozu na podstawie
innego dokumentu przewozowego niż dokument ustalony zgodnie z artykułem 12
§ 2 Przepisów ujednoliconych. Formularz, który ma być
używany, oraz dane, które powinny być lub mogą być w nim zamieszczone,
określane są przez taryfy międzynarodowe. Dokument ten powinien obowiązkowo
zawierać:
a) nazwę stacji nadania i przeznaczenia,
b) nazwisko i adres nadawcy i odbiorcy,
c) oznaczenie towaru,
d) liczbę sztuk przesyłki i opis opakowania,
e) szczegółowe wymienienie dokumentów wymaganych przez władze
celne lub inne władze administracyjne, załączonych do tego dokumentu
przewozowego.
§ 4. Przesyłki ekspresowe powinny być przewożone szybkimi środkami
przewozowymi w terminach przewidzianych w taryfach międzynarodowych. Terminy
dostawy powinny być w każdym wypadku krótsze od terminów dostawy
stosowanych w odniesieniu do przesyłek pospiesznych.
§ 5. Taryfy międzynarodowe mogą również przewidywać inne
odchylenia od Przepisów ujednoliconych niż wymienione wyżej; nie mogą one
jednak wprowadzać odchyleń od postanowień artykułów 35 do 38, 40 do 42,
44 i 47 do 58 Przepisów ujednoliconych.
§ 6. Jeżeli powyższe przepisy i postanowienia taryf międzynarodowych nie
stanowią inaczej, przy przewozie przesyłek ekspresowych stosuje się Przepisy
ujednolicone.
Copyright (c) 1997 Tebo